Versos e Aloumiños

É tempo de encontros cos lectores e lectoras.

Despois de case dous anos sen facelos, entrei, de novo, nesa dinámica do contacto directo con nenos e nenas que len poesía, que xogan coa poesía, que se entusiasman coa poesía e que comezan a escribir versos.

Gústame que pasen estas cousas. Levo ben tempo loitando para que a ilusión polo poético chegue a todos os recunchos posibles.

Labor arduo, pero indispensable na miña vida.

Fareino ata que xa non poida máis. Se non o fixese, sentiría algo que non me permitiría atoparme ben comigo mesmo.

E, aínda que non teña que ver directamente co que estou dicindo, vou deixar aquí, para celebrar o Día das Letras Galegas, uns versos de Xosé Mª Díaz Castro, a quen celebramos nestas datas.

Trátase do poema Nimbos, que dá título ao seu poemario máis coñecido.

Se é que o poema é só un nimbo de lus

que os ollos cegos póñenlles ás cousas

soñadas, ou amadas nas teebras,

das cousas que xa foron e se foron

pro siguen sendo e non se van xa máis,

das sombras que, xogando cos meus ollos,

na miña vida en lume se enxeriron,

eu deixo eiquí os nimbos, coma cinza

de rosas que onte encheron de perfume

o mundo, morto xove, dalgún soño.

Aí quedan tan fermosos versos. A poesía decote preto de nós.

Estaba a comentar a necesidade de que os nenos e nenas estean preto da poesía. Encántalles. Gozan con ela. Si, iso ocorre se o mestre/a achégallela con agarimo, emoción e intelixencia.

Falarei máis polo miúdo dentro dun tempo dos encontros. Apetéceme.

Hoxe limítome a reflectir a miña alegría por visitar o CEIP “García Barbón” aquí en Vigo.

Efectivamente, este centro público posúe unhas connotacións moi especiais para min.

Por unha banda, lembro o inmenso labor, case único, que o meu amigo Xesús R. Jares, levou a cabo hai moitos anos, aqueles nos que era o director do centro. El loitou por poñer os alicerces dunha escola participativa, aberta, sen violencia e que educase para a paz nuns anos ben difíciles.

Xesús R. Jares

Cada día que pasa, a necesidade de persoas como Suso Jares faise imprescindible. Que pouso deixou en nós! Que filosofía tan humana foi inculcando a todas as persoas que tivemos a sorte de estarmos preto del!

Estou seguro de que, onde queira que estea, Xesús R. Jares terá un ollo (ou os dous) posto nesta sociedade que non sabemos cara a onde camiña entre a apatía e a dirección que lle están a marcar persoas sen escrúpulos.

Como o boto de menos, nestes momentos de destrución dos máis fundamentais dereitos humanos, sociais, que están a ser coutados pola irracionalidade dun goberno infame!

Como me gustaría falar con el (como fixemos tantas veces) do que está a suceder nun país que perde día a día, sen cesar, aqueles pasos adiante que tanto custou dar! Que lamentable espectáculo!

Suso, meu amigo, pasa o tempo e sinto máis o baleiro que deixaches en min. Están a roubarme as palabras, mesmo as que poderían servir para definir este caos inducido que estamos vivindo.

Vou cambiar de tema. Prodúceme tristeza todo isto. E debo dicir que a presenza de Xesús Jares acompañoume en silencio toda a mañá nesta visita.

Noa e Antón en Nashville, o día da graduación deste último.

A outra razón do meu agarimo polo “García Barbón” é que neste colexio estudaron os meus fillos Antón e Noa. Dous nenos que neste centro público atoparon camiños que foron seguindo nunha das primeiras etapas da súa existencia.

Hoxe son un home e unha muller cultos, honestos, sensibles, comprometidos coa vida e fan que, como pai, me sinta moi fachendoso das súas traxectorias persoais.

Ai, os mitos dos “grandes” colexios!

Ai, a estupidez humana, tan presente na educación e na formación dos fillos!

Pois fun ao “García Barbón” e alí estaban Filo(que deu clase a Antón e a Noa) e Marga, as mestras, que realizaron un traballo magnífico cos seus alumnos de 3º A e de 3º B.Foi un encontro de verdade. Coñeceron o rato Honorato, conteilles a súa historia, pasaron as probas poéticas con nota, recitaron poemas, leron traballos feitos nestes meses, gozaron, en definitiva, da palabra poética. Foi unha festa da poesía.

E visitei a Biblioteca (magnífica!) e vin, despois de moitos anos, a BeaRodríguez, que fora alumna miña e bibliotecaria cando tiña doce, trece, catorce anos. Unha auténtica sorpresa.

¡Que alegría vela tan satisfeita do seu traballo, da súa vida!

Asinei libros, sentín o agarimo dos rapaces e rapazas e sentinme moi ben. Deille, ademais, uns bicos a Beatriz Fraga, mestra e escritora, sempre tan agarimosa,que me agasallou un fermosísimo conto e que aproveitei a ocasión para pedirlle unha nova colaboración para Versos e aloumiños.

En fin, un día de sol radiante que brillou máis, se cadra, por todo o vivido no centro.

Así que vou poñer deseguido, uns traballos deste alumnado entusiasta e “tocado” pola maxia poética. Unha mostra de que, cando hai autenticidade no que se fai, conséguense bos resultados.

E recordemos que non se trata de “facer poetas” senón de intentar que a poesía non resulte para eles algo raro e estraño. Que poidan medrar con ela e, endexamais, de costas a algo que vai ser beneficioso para a súa formación.

Xa o dixen. Foi un verdadeiro pracer!

As dúas primeiras follas pertencen ao grupo de 3º A e as dúas seguintes ao de 3º B.

Antonio García Teijeiro

Para a nosa descuberta de hoxe, imos viaxar cara ás latitudes tropicais de Cuba, lugar que o director deste blog coñece ben, co obxecto de descubrir a unha das figuras máis importantes e interesantes entre as varias que produciu a pequeña illa. Falamos, claro está, de Beny Moré, un home dunha orientación musical profundamente ecléctica, a quen tanto lle tiña cantar o típico son cubano como boleros, rumbas ou mambos, pero que o facía sempre cun gusto exquisito e cun total coñecemento dos elementos ben diferentes que compoñen o universo musical de Cuba, dende os ritmos hispanos ata os compoñentes afrocubanos dunha música que posúe unha riqueza inesgotable. En Cuba, Moré non é simplemente un cantante popular que fixo unha serie de gravacións excelentes hai máis de medio século e que a xente lembra con nostalxia, non; máis ben é unha icona cuxa presenza é constante na vida cultural e no imaxinario popular da illa, como ben podemos apreciar nalgunhas das novelas de Guillermo Cabrera Infante, especialmente nos seus famosos Tres tristes tigres, que se queredes saber a miña opinión, é a súa mellor obra. Iso si, a música de Moré non naceu nun baleiro, senón que nos seus primeiros anos notamos a influencia de vocalistas anteriores a el, coma Antonio Machín ou Miguelito Valdés, pero non é esaxeración ningunha dicir que calquera músico cubano posterior a Moré está dalgún xeito influído pola súa música e pola súa imaxe. Nin máis nin menos.

Pero a súa vida non sempre foi doada, e o seu nome non sempre foi Beny Moré. Naceu en 1919 na pequena localidade de Santa Isabel de las Lajas, e os seus pais puxéronlle de nome Bartolomé Maximiliano Moré. Axiña marcharía para A Habana, onde nun principio non conseguiu traballo con ningunha orquestra e tivo que desenvolver varios oficios e cantar polas rúas ata que, aos vinteséis anos, comezou a actuar coa orquestra de Miguel Matamoros, con quen viaxou a México, naquel tempo un dos grandes centros da industria cinematográfica latinoamericana. Foi alí onde fixo as súas primeiras gravacións, e foi alí tamén onde trocou o seu nome polo de Beny Moré. Hai quen di que o troco tivo que ver co feito de que bartolo significaba burro no argot popular mexicano, pero a verdade é que Bartolomé Maximiliano non é tampouco un nome artístico demasiado atractivo. A RCA-Victor mexicana non tardou moito en interesarse por el, e Moré comezou a rexistrar discos acompañado por algunhas das mellores orquestras da época, entre elas as de Pérez Prado, Rafael de Paz e Ernesto Duarte. A súa produción discográfica amósanos un vocalista dun talento indiscutible, tanto en pezas rítmicas e enérxicas coma “Bonito y sabroso”, “Qué bueno baila usted” ou “Donde estabas tú”, como en boleros románticos que se converteron en clásicos e entre os que cómpre salientar “Encantado de la vida”, “No puedo callar” e, sobre todo, “Cómo fue”, unha pequena marabilla que para sempre ficará ligada ao seu nome.

A voz cálida e evocadora de Moré é perfecta para os boleros románticos, xénero no que se concentrou cando por fin tivo a oportunidade de formar a súa propia orquestra. Din que era un home dun gran corazón e que se distinguía pola lealdade que inspiraba nos seus músicos, algúns dos cales, como Alfredo Armenteros, Alejandro Vivar ou Generoso Jiménez, se atopan entre os nomes máis importantes da historia desas big bands cubanas que tanto éxito acadaron nos anos corenta e cincuenta do século pasado. Aínda que non era quen de ler música, Moré tiña tamén boa man (ou, mellor dito, oído) para a composición, e da súa autoría son algunhas das súas cancións máis memorables, coma as xa mencionadas “Bonito y sabroso” e “Que bueno baila usted”. O mellor xeito de adentrarse na súa música é escoitar algunha das moitas coleccións dos seus grandes éxitos quen poden atoparse con relativa facilidade. Unha delas pode ser o dobre CD Lo mejor de lo mejor (BMG México), que contén unha boa mostra da súa música, sempre caracterizada polo eclecticismo, unha compilación imprescindible ateigada de excelentes cancións coma “La culebra”, “Hoy como ayer” ou “Me voy pa’l pueblo”. E xa que Moré chegou a especializarse na interpretación de boleros, un xénero que lle deu a oportunidade de explorar as rexións máis emotivas e expresivas da súa voz, convén ademais facerse con algunha das antoloxías dos seus boleros, como por exemplo, Canciones de amor (Sony Music), un CD no que podemos gozar con xoias coma “Mucho corazón” ou “¿Por qué pensar así?”, entre moitas outras.

Beny Moré encol do escenario, sempre elegante e espectacular

A música das orquestras que Moré dirixiu recoñécese pola enorme calidade e capacidade inventiva dos seus músicos e polo gusto exquisito dos arranxos, sempre máis preto do pop que do jazz, pero sen dúbida perfectos na súa función de arroupar e envolver a voz única de Moré entre a percusión e os instrumentos de vento. Trala Revolución cubana, Moré ficou en Cuba, e por desgraza, endexamais cantou en Europa nin nos Estados Unidos. Como resultado, o seu legado discográfico non é moi extenso, pero paga a pena descubrir as súas gravacións—feitas todas elas para RCA—e deixarse levar polas diversas cores da paleta sonora da súa voz, sedutora e evocadora unhas veces, e chea de ledicia e abandono rítmico outras veces. Moré rematou sucumbindo ao seu gusto desmedido polo ron, a bebida alcohólica cubana por excelencia, e morreu en 1963 a causa de problemas relativos ao fígado. Pero a súa imaxe de elegante galán e a súa música atemporal cativaron e seguen a cativar a memoria e o gusto musical de todo un país máis de cincuenta anos despois da súa morte. E, para min, esa é precisamente a definición dun clásico.

E como mostra do estilo inimitable de Beny Moré, ademais de como exemplo da súa presenza no escenario, déixovos cun vídeo no que interpreta, acompañado pola súa big band, a súa canción de maior éxito, o bolero "Cómo fue". Tanto a calidade dos músicos como a calidez da súa voz fan desta peza un clásico entre clásicos da música cubana.

ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ.

Paco Martín. (Foto de Pepe Álvez)
De novo, con nós, a palabra vivificante, sempre con ese aspecto de boa saúde, do noso querido e admirado Paco Martín.

Un novo artigo, auga lizgaira refrescante, que describe, que sinala, que sacode e que divirte.

Desta volta, está situada nunha pequena vila de case 5.000 habitantes, en Estremadura, chamada El Casar de Cáceres.

Dános conta dun mestre extravagante, moi curioso e querido, amante da Grecia clásica chamado…Xa o leredes.

Un docente diferente aos demais cun final de vida na ensinanza moi típico daqueles (e destes?) anos, nos que as altas esferas non vían con moi bos ollos certas iniciativas.

Lede, lede estas liñas maxistrais do escritor lucense que, unha vez máis, nos engaiola coa súa prosa rica e irónica.

Un pracer, coma sempre, benquerido Paco, por permitirnos perdernos polo teu mundo tan excitante.

Don Helénides

A chamada Torta del Casaré, na miña modesta opinión, un dos queixos máis sabedores e mellor elaborados que hai en todo o mundo. Faise no concello dese nome da provincia de Cáceres, moi preto da capital, e as xentes que alí viven están, con todo o dereito, altamente orgullosas deste seu magnífico logro gastronómico. Pero non é o queixo o único de importancia que a vila ofrece a quen ata ela se chega, aínda que si sexa o máis coñecido e popular, xa que o lugar conserva interesantes sinais da súa historia e lembranza curiosa dalgunhas crónicas que lle son propias.

Torta del Casar

Unha das máis orixinais debe ser a referida a don Ángel García, mestre que exercera nunha das escolas de El Casar de Cáceres o seu labor docente hai xa moitos anos -aínda que non tantos como para que se chegase a perder de todo a súa memoria- e que levou a súa admiración pola Grecia clásica ata o punto de se consagrar ó estudio do grego antigo, tomar o nome de Helénides de Salamina e vestir sempre ó xeito do que esculturas e gravados amosaban como propio daqueles tempos e lugares, compoñendo, imaxino, unha figura do máis pintoresco –se eu pretendese facer carreira política utilizaría o adxectivo kafkiano, pero ben se ve que non é o caso- en contraste coa austera indumentaria dos campesiños estremeños da época.

- Pois, o que son as cousas, todos na vila lle querían ben; comprendían, ou desculpaban, a súa teima; chamábanlle, con naturalidade, don Helénides e os seus alumnos progresaban adecuadamente, que diriamos na actualidade.

Ermida de Santiago. El casar de Cáceres. (Páxina de Arturo J. Murias)

Quero eu supoñer hoxe que este meu antigo colega era partidario, imitando a Sócrates, da maiéutica como método para que solecesen nos seus discípulos nocións que xa posuían sen eles sabelo e que non dubidaba en usar, ás veces e en plan peripatético, algúns espacios públicos como aula para mellor desenvolver o duro traballo de cada día sen renunciar á súa inocente extravagancia.

Mais como non podía ser doutro xeito, na opinión das autoridades académicas aquelo non era todo o edificante que a mocidade da vila merecía de maneira que un ano, ó rematar o curso escolar, don Helénides non apareceu por El Casar –os inspectores sempre dicían don Ángel ou señor García- e todo volveu ser tan normal e uniforme como sempre fora. Non resultou difícil convencer á xente de que un mestre con clámide nunca lograría facer daqueles nenos uns homes de proveito que fosen quen de lles transmitir ós seus fillos e netos os auténticos valores da moderna cultura e civilización.

Estación de autobuses de El Casar de Cáceres.

E debía ser certo.Tamén aquí son moitas as rapazas e moitos rapaces que nestes últimos tempos andan seriamente contrariados porque non deron pasado as probas de selección para participar en El Gran Hermano.

PACO MARTÍN

Volvo á beira do mar. Por que me está a chamar constantemente? Esa enorme masa de auga exerce sobre min un influxo entre saudable e meiguiceiro.

Hoxe non me baño. Hoxe paseo con dous libros na man.

Un deles acaba de saír: Estrela do norte. Co outro, gocei alá polo ano 1989 (século pasado!) e fora unha descuberta gozosa: Nimbos. Que sorte tiven de que este poemario da colección Dombate (Ed. Galaxia) chegase daquela onda min!

O primeiro, de Luís Rei Núñez. O segundo, sei que non descubro ren, de Xosé María Díaz Castro. Sóavos este nome? Non me cabe a menor dúbida de que si. Si, si, o mesmo.Ese, ese… O poeta a quen lle dedicaron este ano o Día das Letras Galegas.

O Día das Letras Galegas!

Paseo só, unicamente acompañado pola palabra poética: Unha maragota de vidro / na patela que arman os risos, / vinda desde mareáns tolos (…), di o poeta Rei Núñez.

Levo algún tempo matinando nesta celebración. Cando penso a fondo, aparecen suores frías e non me sinto ben.

Penso na literatura galega neste día festivo. Abro ben os ollos e por moito que miro non atopo casetas con libros na rúa, nin xente con libros en bolsas ou baixo o brazo, nin persoas falando galego e de libros. Non vexo ambiente festivo ningún nas prazas arredor dos libros que van aparecendo nas nosas editoriais antes e despois deste día. Estarei cego? Estarei xordo, talvez? Libros, libros…

Pois non, porque vexo as librarías pechadas, os seus escaparates con ningún ou moi pocos títulos na nosa lingua, as fileiras de coches rumbo ás praias. Sinto o sol que me acariña algo despistado. Distingo algunhas persoas de todas as idades atrapadas polos móbiles, outras sentadas nas terrazas das cafetarías, nenos e nenas correndo nos parques. Oio ruídos varios, gargalladas tolas e demasiada xente de costas ao Día das Letras Galegas. Converteuse nun festivo máis. Unha razón, unha data para descansar ou facer plans alleos á literatura.

Marchando cara á praia

Lembro, entón, o día de San Jordi en Barcelona, cunha multitude enchendo as Ramblas, co murmurio alegre da festa, coas rosas nas mans e moitos libros de ben diversos xéneros e temas. Lembro, tamén, ter aproveitado para mercar poemarios de poetas cataláns. Libros que custa moito, debido á distribución, atopar nas innumerables visitas que fago á miña libraría de confianza.

As Ramblas en Barcelona, un día de San Jordi.

A festa da literatura (e do que non é literatura, claro). A presenza do libro ben preto dos lectores e lectoras. E sinto envexa.

E o noso Día das Letras Galegas, para que? Para facer actos institucionais que soan falsos, superficiais, obrigados, anecdóticos, hipócritas e un milleiro de adxectivos máis. E organízanos os mesmos que non cren na cultura, que a desprezan acotío, que non teñen o mínimo rubor en recortar os presupostos necesarios para que esa cultura chegue a todos os cidadáns e ao maior número de lugares.

Son os mesmos que non falan galego, que non mercan ningún libro en galego durante todo o ano, que ignoran todo o que teña que ver coa nosa lingua e cos nosos degoiros de sermos formados na nosa amplísima e rica cultura. A eses e a esas pónselles a boca grande ao falaren de Díaz Castro e pensan que o poema Penélope, do poeta de Guitiriz , non vai con eles.

Vergonza sinto por todo isto. Dáme noxo velos traxeados dicindo palabras ocas, sen substancia.

Non podo escoitalos nese galego forzado que non senten, nin verlles ese sorriso falso co que pretenden enganar o persoal.

Lamentable. Triste. Tremendo.

Xosé Mª Díaz Castro

Pensando en todo isto, detéñome e sento nun banco, mentres o mar segue a rosmar ou cantar, que sei eu! sen deixar de reparar na faciana ben fermosa que que me amosa.

Abro Nimbos. Busco a páxina 41 do poemario e, sen importarme quen me escoite, xaora, porque todos temos afortunadamente algo de tolos, póñome a recitar en voz alta Penélope:

Un paso adiante e outro atrás, Galiza,

e a tea dos teus soños non se move.

A espranza nos teus ollos se espreguiza.

Aran os bois e chove.

Un bruar de navíos moi lonxanos

che estrolla o sono mol coma unha uva.

Pro ti envólveste en sabas de mil anos,

e en sonos volves a escoitar a chuva.

Traguerán os camiños algún día

a xente que levaron. Deus é o mesmo.

Suco vai, suco vén, ¡Xesús María!,

e toda cousa ha de pagar seu desmo.

Desorballando os prados coma sono,

o Tempo vai de Parga a Pastoriza.

Vaise enterrando, suco a suco, o Outono.

¡Un paso adiante e outro atrás, Galiza!

Cando remato, síntome mellor. As ondas semellan rir de min. Mais non o creo. Son argalleiras e están ledas neste día. Decátome de que cantan en galego. Non vale rir. Évos así.

Sigo a ver automóbiles cara ás praias e veleiros sucando este mar de Vigo, que cantaron os trobadores.

Non quero deixarme levar pola carraxe que peta no meu interior.

Bebo ondas e gozo co pairar das gaivotas.

E volvo á poesía. Leo a Luís Rei Núñez intentando contestar as súas preguntas arredor da cor do silencio:

A COR DO SILENCIO

Luís Rei Núñez

¿Onde está a man dun norte,

e un misto na negra sombra?

¿Cando manda a fe nun home,

e no medo as ás da aurora?

¿Qué ispe a flor do misterio?

¿Cal é a cor do silencio?

Loxicamente, non teño respostas.Nin quero telas. Sigo a ler este espléndido poemario, Estrela do norte.

Póñome en pé e camiño devagar co libro entre as mans, lendo, desta volta para min:

¿Cómo fundar razóns na casa do silencio, / xordos á voz que cura do fel esquecemento? / Rosalías, Machados, Pimentel, Cunqueiro… / ¡O poeta rebate a tiranía do tempo! / ¿Cómo vivir se nunca existise ese abeiro…

E non me esquezo.

É o Día das Letras Galegas!

O POETA PASEANTE

ELVIRA RIVEIRO (Cerponzóns. Pontevedra, 1971)

Elvira Riveiro

AS REDES DE INÉS

Está no peirao

desde o amencer

ata que te ata

o verde cordel.

Agulla de buxo,

dedos de corcel,

e nunca se enredan

as redes de Inés.

Inés no seu tallo,

ela soa é quen

de virar en arte

o seu quefacer.

Esculca no mar

a luz dos ronseis,

mais a lanzadeira

segue o seu vaivén.

Eu sento por veces

á beira de Inés

para ver a danza,

o alegre mexer

das redes, os paus,

os dedos de

facendo piruetas

ao son do nordés (…)

Ilustración De Fino Lorenzo para o libro "As redes de Inés".

( Do libro As redes de Inés, editado por Edicións Xerais. Col. Merliño.2014)

MARTA DACOSTA (2) (Vigo, 1966)

abrir unha ventá

ao sol da mañá

Marta Dacosta

confirmar que o día trae

calor para as horas

unha liña rubia no horizonte

salgada para a lingua

abrir o corpo

a través dos pulmóns

desexosos de inundarse

do frescor da mañá

sentir que o tempo vai amodo

que non xogamos ás sorpresas

imposíbeis

que o soño foi semente

que o día agroma

…………………………………….

Así?

Con catro versos

vou escorrentar

a escuridade?

………………………………………

verdade?

que verdade?

a que constrúen as palabras falsas dos covardes

os seus berros dislocados e caníbales

desmesuradas murallas contra a luz?

alimentareime da sombra diagonal

que protexe a fonte baixo os pradairos espidos

do silencio

que foxe do seu veleno incendiado

onanista, cultivado

en horas

infértiles

( Do librodun lago escuro, editado por Edicións Xerais.2014. Premio Johán Carballeira de Poesía)

Páxina decimoitava

Sigo de costas ao mundo.

Estou a piques de rebentar.

A situación supérame.

Teño ganas de berrar e escoitar os meus berros.

"Treboada na Costa da Morte". Acrílico de Xulio Gª Rivas

Que sociedade é esta que permite atropelos e non reacciona??

Están a gobernar ou están a eliminarnos como seres humanos que pensan?

Pensan? Pensamos? Analizamos? Rebelámonos? Resignámonos?

Que loucura! Que vergoña!

Temos as mans atadas e a lingua encadeada?

É isto un estado de dereito?

Desculpádeme. Trabuqueime de escrito. Non era isto o que tiña pensado expresar. Pero, claro, mire a onde mire, síntome agredido. Que horror!

Non hoxe non estaban estas preguntas e estes lamentos(non me gusta esta palabra. Bórroa). Mellor, reflexións ou algo semellante.

Non, hoxe ía por outro camiño.

Alicia Alonso Romero

Hoxe quero dicir que hai persoas que non marchan nunca, porque permanecen no máis profundo dos sentimentos de quen as rodean.

Son persoas que forman parte da esencia afectiva daqueles que as queren, que as queremos e que estes se senten queridos á súa vez e fúndense con elas.

Poden desaparecer fisicamente, habitar outras estancias; poden voar sobre as flores, mergullarse nos mares diversos e facerse intanxibles. Pero viven, si. Viven fondamente no discorrer cotián daqueles que están próximos.

Algunhas das moitas persoas que a querían.

E isto é o que sucede (négome a empregar aquí o tempo verbal en pasado) con Alicia Alonso Romero, con quen tanto quero, parafraseando a Miguel Hernández.

Agora, xa deixando o presente, direi que ela foi unha ondada de rechouchíos nesta miña andaina por este mundo. Non perdeu, endexamais, o sorriso aberto, a alegría de vivir e agasallaba unhas apertas sentidas que a permitían camiñar.

Alicia non percorreu as sendas con espírito efémero. Alicia, malia os atrancos que padeceu, buscaba perdurar para seguir querendo con abraiante xenerosidade.

Alicia avanzaba cara a diante coa convicción de que a súa existencia só tiña sentido se facía felices aos demais. Contaxiaba a súa vitalidade e acadaba que todos estivésemos cheos de ledicia á súa beira.

Alicia estaba e moitos dos meus poemas. E seguirá a estar.

Sempre estará presente nos meus poemas. Canto a quería!

Alicia estaba en cada pincelada que Xulio daba. E seguirá a estar.

Alicia estaba en todo proxecto artístico deste home excepcional, o seu marido. E seguirá a estar.

Alicia estaba nos bicos, nas conversas, nos abrazos, nos plans dos que a queríamos. E non deixará de estar. Non, nunca.

Estivemos na Coruña con ela.

Estivemos na Coruña sen ela.

O mar da Coruña que garda as súas cinzas.

Fomos ver, ulir, sentir, saborear e gozar do brillo do mar.

Ese mar, vixiado pola Torre de Hércules, que acolleu as súas cinzas.

Non puidéramos asistir a ese acto íntimo, familiar. Colleunos de viaxe.

Mais ese mar bravo agardou pacientemente por nós durante unha semana.

Agardou para dicirnos que Alicia vivía con el.

E sei que o mar, en silencio, chorou comigo. Non se decatou case ninguén, pero choramos os dous.

Con Xulio Gª Rivas.

Bágoas de sal, os dous.

Bágoas de néboa, os dous.

Bágoas de vidro, os dous.

E ese mar, cos ollos chorosos, comentoume que bebía da serenidade de Alicia, da súa alegría, do seu espírito positivo sempre, da súa bondade, da súa intelixencia.

Quixen facer un poema. Penso que llo debía á miña amiga.

Pero non fun quen. Non me saían os versos.

Vinos, agochándose de min, nas apertas de Xulio e de Javier. Vinos nas súas esperanzas, nas súas conversas, nas súas ilusións, no seu futuro. Vinos nos seus ollos, nas súas forzas, nas súas miradas.

De aí que o entendín todo ou case.

O poema ficaba dentro e era imposible darlle forma.

Non aceptaba as palabras.

Era o poema dos acenos.

Con Xulio, Susi e Javier.

O poema da dor que rompe a realidade.

O poema da luz afogada nas lembranzas.

O poema do sorriso infantil desvanecido.

O poema que só existiu na sede oculta, na fervenza en tránsito cara á nada.

O poema dos que non agardan límites no amor, na amizade.

O poema dos que senten que os días pasan amodo e dos que queren que pasen axiña.

O poema, en fin, que moumea silencios intanxibles arredor das nosas vidas collidas por fíos sen cores.

No estudio de Xulio na Coruña.

Xa digo. Quixen escribir un poema e non quixo saír.

Talvez notou que abondaban os xestos; que hai palabras invisibles nos anacos do agarimo; que imaxinar paisaxes sentimentais en determinados intres non fai que esvaeza a néboa do río.

Non saíu o poema, non, pero Alicia, toda ela un poema de amor, vai seguir deitando os seus versos interminables nas nosas mans para apagar lumes inútiles.

Para que escribir, pois, un poema?

"Alicia vendo a televisión". Debuxo de hai tempo de Xulio GªRivas.

O VELLO SOÑADOR

Acabo de recibir o número XXIX dos “Cadernos Ramón Piñeiro”, que edita o Centro Ramón Piñeiropara a Investigación en Humanidades.

Difícil é para min expresar o labor que está a realizar esta institución arredor da literatura galega e doutras disciplinas. Son todos os seus, traballos dun interese excepcional, que descobren recunchos salientables da nosa cultura que, demasiadas veces, pasan desapercibidas malia o seu indubidable interese.

O volume que nos interesa hoxe está todo elo dedicado á figura e mais a obra de Xosé María Díaz Castro, poeta a quen se lle dedicou o Día das Letras Galegas. E leva por título, Nimbos: cáliz fervendo!

Extraordinaria e completa monografía sobre o poeta de Guitiriz, un autor descoñecido para a maioría dos galegos e que ten unha importancia ben grande no eido das nosas letras.

Este número, o XXIX dos “Cadernos Ramón Piñeiro”, xunta artigos, achegas, estudos, ensaios, lecturas, feitos por investigadores, críticos ou profesores: mestres do saber.

Na PARTE I, Arcadio López-Casanova e Andrés Torres Queiruga reflicten nos seus escritos, con visión de totalidade estelar, a arquitectura e a dimensión transcendente de Nimbos.

Na PARTE II, a máis extensa, teñen asento moi doado bastantes textos – de mestres de saber – espléndidos, do mellor que até hoxe - mañá xa se verá – se pode ler, concorde co que adoitamos dicir cando dicimos rigorosa divulgación. Especialistas como Darío Xohán Cabana, Xosé Mª Álvarez Cáccamo, Fernández Ferreiro, Franco Grande, Xosé Luis Axeitos, M.Forcadela, Pilar García Negro, Olga Novo, Armando Requeixo, Chus Pato, Mario regueira, Claudio Rodríguez Gfer, Daniel Salgado, Mercedes Queixas ou Francisco X. Fernández Naval, entre outros, aluman un mundo apaixonante literaria e humanamente de Díaz Castro.

E vou salientar aquí, o artigo dun autor a quen quero e admiro: Francisco Xosé Fernández Naval. Leva por título “Nimbos: a espada e a beleza”, e, partindo do título do último poema do poemario, “Coma unha espada”, fai fincapé no emprego da conxunción comparativa en varios poemas deste libro, xa dende o título: “Coma ventos fuxidos” e “Coma brasas” que pertencen a PÓRTICO; “Coma un anxo airado”, penúltimo poema do epígrafe NOITE; “Coma un río” e o segundo dos tres que forman SOÑO; “Coma unha escada”, “Coma unha insua” e “Coma unha espada”, que pertencen ao último apartado, FERIDA. E engade Fernández Naval: “En todos eles o autor propón a identificación entre o elemento designado no título e tamén recollido no poema, e un aspecto esencial, normalmente íntimo, da natureza, vida ou do pensamento do poeta”.

F.X. Fernández Naval. (Foto de Maribel Longueira)

E segue Fernández Naval analizando estes poemas, un por un, indicando que “os fragmentos do ser pérdense coma fuxidío vento de amor, salvados por un anxo, no primeiro caso; no segundo, as palabras que representan as perdas arden como brasas e manteñen a calor das cousas amadas; o anxo airado do terceiro convida a loitar contra a confusión das sombras na sombra, confirmada a calidade efémera da gloria”. Así, sucesivamente, penetra nas entrañas dos poemas con reflexións dunha lucidez evidente.

Gústame a afirmación que fai cando di que “Díaz Castro sente a ferida mortal porque intúe e comprende. A beleza feriuno para sempre a través da fe e do coñecemento. Coñecer ten, tamén, un dobre valor, o do gozo e disfrute das cousas marabillosas e seres entrañables cos que convivimos e, ao tempo, a certeza de que elas e eles, coma nós, son fuxidíos, condenados a desaparecer (…)”.

Xosé Mª Díaz Castro

Sabemos que Xosé María Díaz Castro, que se formou no seminario, escribiu unha poesía na que a relixiosidade e a fe están presentes. Fernández Naval afirma que “porén, a súa capacidade expresiva, a fondura con que reflexiona sobre a condición humana, a proximidade de cada un dos poemas a esa beleza da que el fala, permite a calquera lector, crente ou non, achegarse e dialogar cos versos, gozando da súa luminosidade e sensibilidade, compartindo eses nimbos, que son, tal como el di, coma cinzas de rosas”.

É este un volume imprescindible para coñecer os sentimentos máis profundos de Díaz Castro, a súa poética e a relación tan estreita entre a súa vida e a súa obra.

Felicitar fondamente a Luís Cochón (editor), a Luís Alonso Girgado (coordinador) e a Laura Mariño Taibo (pola colaboración), por este volume tan necesario. E salientar as pinturas de Xulio García Rivas, que, dende a cuberta ata as páxinas interiores, proporcionan ao libro un carácter plástico e artístico dunha calidade excepcional.

Remato estas liñas co poema, derradeiro de Nimbos, ao que F.X. Fernández Naval fai alusión.

COMA UNHA ESPADA

Tódolos ríos pasan pola miña

Unha das pinturas de Xulio Gª Rivas que atopamos no libro.

alma, cheos de Deus, música e lapas.

Tódalas pombas fan o meu amor.

A beleza feriume para sempre.

Ó traveso da escura teadaraña

deste mundo unha estrela cai no río

da miña vida e quédame chamando.

A beleza feriume para sempre.

En cada voz eu oio unha chamada

cun longo eco de adeus que non entendo,

pro que me fire coma espada ardendo.

A beleza feriume para sempre.

E as falopas dos anos van caendo

sobre a sede inmortal e os ollos tristes,

¡pro no enterran a boca da ferida!

A beleza feriume para sempre.

ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO

Ana Mª Fernández e Xoán Babarro

Ana María Fernández e Xoán Babarro son dúas persoas marabillosas que levan enriquecendo a LIX galega dende hai ben tempo. As súas traxectorias son modélicas e teñen publicados unha chea de bos títulos.

Lin por primeira vez un libro deles, escrito de maneira conxunta, alá polo ano 1985. Foi Primeiro libro con Malolana editorial SM, Premio “O Barco de Vapor” dese ano.

Dende aquel momento, non deixei de ler o que caía nas miñas mans, escrito por eles, tanto en conxunto como individualmente. Unha obra, a de ambos, de moi alta calidade e que toca os paus máis diversos: ensaio, conto, novela, narrativa tradicional, poesía, teatro etc. acadando diversos premios: O Barco de Vapor, O Arume de poesía, o Lazarillo, O Facho, o Pura e Dora Vázquez…

Quero salientar, ademais, que Ana María e Xoán foron dos pioneiros á hora de preparar libros de texto para o ensino do galego. Isto di moito do seu compromiso coa lingua desta nosa terra.

E non podo menos que lembrar as súas traxectorias no eido da poesía. Amar e outros verbos, de Ana María, gañou o Premio Lazarillo no ano 2001. É un poemario que vén comigo cada vez que dou conferencias, talleres e demais. Un clásico, para min, da nosa poesía sen adxectivos. Unha xoia en verso libre que saborean e conxugan poeticamente persoas de todas as idades.

Xoán Babarro, máis centrado, quizais, na narrativa, toda ela escrita cun léxico rico e cun nivel literario ben alto (imposible citar un só da súa extensa obra), deu ao prelo un libro poético que tamén viaxa á miña beira nos actos que realizo: Reino Verde, unha xoia que se move entre a natureza, a lírica tradicional e o lirismo máis puro, non exento de humor.

E, por riba dos seus indubidables méritos literarios, Ana María e Xoán forman unha parella entrañable. Foxen de protagonismos, son amables e sensibles, traballadores e comprometidos co feito cultural galego.

Sinto por eles unha enorme admiración. Admiro a súa obra e admiro, xaora, a súa maneira de ser. Nun mundo de prepotencias (non falo a nivel galego) e protagonismos lamentables, Xoán e Ana son o exemplo da naturalidade e a amabilidade exquisitas, do traballo realizado con agarimo e con rigor.

Todo isto levoume a pedirlles a súa colaboración en Versos e aloumiños. E eles, sen pensalo dúas veces, accederon con esa xenerosidade que os caracteriza. E fixéronme feliz. Todos os seguidores e seguidoras do blog poderían descubrir o seu talento, pensei.

E, por suposto, aquí está a proba do que veño de dicir.

Xa podedes gozar do texto, fermoso coma sempre, que enviaron para facer máis rico este proxecto, nacido para amosar a palabra de persoas coma eles.

Unha honra.

Grazas, Xoán. Grazas, Ana María, por serdes como sodes.

CANTOS DE MERLA

As olleiras do ceo esvaecen no feitizo das luces matutinas.

Xa vencida,

a noite deixa a calceta sobre os carballos altos.

Confórtame pensar que, a estas horas,

os corzos pacerán libres e que, nas tímidas bufardas,

as fendas da madeira darán paso aos primeiros raios insolentes.

Nesta fervorosa calma do abrente,

"Árbore do amor". Acrílico sobre lenzo. XULIO GªRIVAS

a pequena merla canta, pero sen lira e sen frauta.

Non sentes ese aroma a pétalos furtivos?

A luz máis pura sostén o seu comezo no teclado dos cristais

e eu,

absorta nas ríxidas pautas da palabra enfebrecida,

degraño silencios espartanos

e descubro letras invisibles nos ocultos folios de min mesma.

Desexo escribir un poema desbocado,

co idioma do dragón

e a maxia dos líricos discursos amorosos.

Fóra,

cantarán os violíns cos besbellos das brisas

e a carriza brillará coma illa de mercurio,

nos peitos dos mamíferos que pacen herbas libres.

Será entón cando nos palanquíns das copas,

que enrestran soños co seu pelo de ramas,

soará para min, solemne, a música perfecta do primeiro verso namorado.

E, mentres tanto, ao pé da casa,

a pequena merla canta, pero sen lira e sen frauta.

ANA Mª FERNÁNDEZ MARTÍNEZ

Dondea a noite

coa luz do columbrar.

Gume entre soños.

Mira a engalar a merla da alborada

"Xardín". Acrílico sobre lenzo.XULIO Gª RIVAS

rousando o milenario portalón,

colgando leve haiku na salgueira,

cada gato un luar de Colibrí,

meu ti.

Olla no alén que loce Aguia Dourada

e estrica nas corcheas do regueiro

ledicias de semente, seara en cerna,

folepas que pintorlan os arrós,

meu nós.

Sinte o trilo que asoma pola fiestra,

enfeita azul celeste no sorriso,

peneira de sol verde o abeledo,

coalla a sabatina do romeu,

meu eu.

Soan as flores

sabadeadas de merla.

Seremos canto.

XOÁN BABARRO GONZÁLEZ

ANA MARÍA ROMERO YEBRA ( Madrid, 1945)

LA ESCUELA DEL MAR

Quiero ir a una escuela

con sol y sin nubes

que esté todo el día

envuelta en azules.

Quiero ir a una escuela

muy cerca del mar

Ana Mª Romero Yebra

donde estudien peces

de plata y coral.

Quiero ir a una escuela

donde, en el recreo,

encajes de espuma

adornen mis dedos.

Quiero ir a una escuela

que pueda aprender

a pintar sirenas

al atardecer.

Y todos los días

quiero ir a una escuela

donde sólo se hagan

castillos de arena.

ENCIMA Y DEBAJO

Por encima de las nubes

se está columpiando el sol

y por debajo del pino

se pasea un caracol.

Por encima de la rama

vuela el pájaro, feliz…

Por debajo de la tierra

hace un túnel la lombriz.

Por encima de aquel monte

el aire empieza a silbar

y por debajo del puente

el agua cantando va.

Y por encima del mar

el cielo azul se refleja…

Por encima y por debajo

amo la Naturaleza.

LUNA NARANJA

Está la luna naranja

sobre los invernaderos.

Quieta, jugosa y brillante

esta noche de febrero.

Nunca la he visto tan grande,

tan luminosa, tan llena

ni tan frutal que dan ganas

de hacerse un zumo con ella.

Redonda bandeja de oro.

Silenciosa pandereta.

Una canica gigante

parece la luna quieta.

(Del libroVersos en la mochila, editado por Ánfora Nova. Col. Gatos de papel. 2014)

ELVIRA RIVEIRO TOBÍO (Cerponzóns, Pontevedra. 1971)

(1)

o bordo desapareceu

o mesmo día en que fomos expulsad@s

Elvira Riveiro Tobío

do sofá

o bordo da casa

do territorio

o bordo do corpo

que agora vaga nómade sen servizos informativos

aos que aferrarse

e sen bordos

como non sucumbir á vertixe?

a terra

a terra é un cadullo inmenso

e xa sen nome

un órgano cirrótico contra a evidencia

que traïamos nas enciclopedias

a terra é vasta de máis desde

o día

en que fomos expulsad@s do sofá

(2)

na lingua acumulo sinais do estrago

resisto a acritude

e envío

a esperanza non me seduce

mesmo na fraqueza

que delata o preámbulo da vellez

incluso na desidia amoreada entre as sabas

ou no cansazo

mesmo no receo podo constatar coa firmeza que dá o inchazo

das bochas nunca cauterizadas que

a esperanza

monstro inútil

non me seduce

(3)

o futuro perténcenos

a súa ignorancia

é a nosa mellor aliada

vostedes non saben

do que somos incapaces

(Do libro Corpos transitivos. XVII Premio Avelina Valladares. Edicións Fervenza.2013)

Vino sobre una rocha.

Non semellaba nin confuso nin desconcertado. Movía a cabeza abranguendo coa súa ollada a praia enteira

Non estaba sentado nin deitado. Ergueito, non deixaba de mirar todo o que había ao seu redor. Daba a impresión de controlar cada movemento das persoas que tomaban o sol, dos rapaces que corricaban pola area e das conversas que se espallaban polo aire.

Ao lonxe, as ondas parecían decatarse da súa presenza. Unha lene melodía invadía o aire e confundíase co vento que acariñaba o seu lombo. Non sei o que estaría a pensar, mais desprendía serenidade. Estaba vivo, moi vivo. Podo aseguralo.Non levaba colar. E tampouco daba a impresión de ter amo. Pero non parecía importarle.

Fun achegándome a el. Coloquei a miña toalla á súa beira.

Olloume, depositando tenrura no meu corpo. Mais non se moveu. Sorrinlle. Deixou de mirarme.

Seguía eu sen adiviñar a quen pertencía. Non semellaba estar abandonado. Porén, ninguén se preocupaba del. O can seguía na rocha gozando da paisaxe mariña.

Colocada a toalla fun á beira. Coma sempre, paseniño, fun mergullándome na auga salgada que tanto me conforta.

Dende o mar busqueino coa vista.

E alí seguía.

Fachendoso. Esculcando o horizonte.

Falando, ao lonxe, coas ondas.

Rindo, sen espaventos coas gaivotas.

Mais ninguén parecía reparar nel.

A xente chegaba. A xente marchaba. A xente falaba.

Unha indiferenza absoluta semellaba envolver a súa presenza alí.

Coma se fose invisible.

Sería real? Cheguei a preguntarme.

Eu estaba mar adentro.

Nadei. Mergulleime.

Deixeime acariñar polas ondas.

Pero una forza interior empurrábame a buscalo coa vista.

E alí seguía.

Cando saín da auga volvín á toalla. Volvín á súa beira.

Vino de novo de preto.

Andrés Neuman

Veríano os demais? Estaría abandonado?

Lembreime dun poema de Andrés Neuman.

Un perro flaco,

sin techo, a mis espaldas.

Marchamos juntos.

Non era o caso. Non estaba fraco, pero encantaríame marchar con el.

Viñéronme á mente aqueles versos de Ángel Guindadedicados ao seu can.

Ángel Guinda

E viñeron onda min, porque eu, por desgraza, xa non teño can.

Mi perro es la calma

de las nubes inmóviles,

la puerta que se abre

cuando todo se cierra,

la soledad del mar.

   En efecto, a calma das nubes. Portas que se abren en demasiados momentos negros da vida.

En efecto. A soidade do mar.

Iso sentín. Deixei pasar o tempo.

Aquel ser resultábame cada volta máis entrañable.

E pensei na miña andoriña que axiña entraría pola nosa fiestra.

Dubidei. Mirei cara á rocha. Os seus ollos pedíanme algo.

Volvín mirar e todas as direccións. Mirei cara arriba e cara abaixo. Á dereita e á esquerda.

E tomei a decisión.

Daquela, sen dubidalo máis, collín ese can de pana, cuxa mirada tanto me quería dicir, e marchei para á casa con el envolto na miña toalla.

Hoxe vive feliz no meu balcón.

Chámase o can Can.

E séntese feliz entre os libros.

Que ben!!!

ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO

Agora que se achega o verán, é tempo de lectura.

Mar, auga, sol, azul, luz…e libros.

Velaquí uns fragmentos de libros en galego de narrativa e de poesía, que teñen un interese especial para nós. Hai máis, xaora, e tócavos descubrilos.

Grande aventura.

As librarías agardan a vosa visita.

Fragmentos, fragmentos, fragment, fragm....

… o portugués afastoulle os pelos da cara cunha delicadeza que lle enchoupou a alma e perdéronse en caricias primeiras. Pirrula deixouno facer. Ela tiña dabondo con termar do remuíño de pracer que lle fedellaba no estómago e lle subía en espirais deica a gorxa. Lembrou a única vez que estivera cun home e…

(Acordes náufragos. Antón Riveiro Coello. Ed. Galaxia)

…foi así como, aos meus dezaseis anos, me vin lendo libros como La peste de Camus, La madre de Gorki, La metamorfosis de Kafka ou volumes que recollían poemas de León Felipe, de Walt Whitman, de Neruda… Libros clandestinos, que non sei como conseguía Euclides. Libros que lía con ansia e que me deixaban…

( A viaxe de Gagarin. Agustín Fernández Paz. Ed. Xerais).

…a miña nai tamén me ten contado dun crego dunha vila de Lugo que nos anos cincuenta obrigaba as rapazas a confesarse de ler libros. A unha delas (a ela) díxolle, nun xogo de palabras que polo menos é orixinal: “ Xa o di a palabra: novelas, non velas”. Tamén este home era un personaxe de O Quixote: era un crego…

( Escrito en cafeterías. Miguel Anxo Murado. Ed. Galaxia)

… o amor foi

un trallazo moi forte

que rompeu a

ventá. E quedou rota

para sempre. Eu limpei

do chan

os cristais. Corteime

con eles

en tódolos dedos.

(Pornografía. Lupe Gómez. Ed. Positivas)

… enmascarada

detrás do seu sorriso,

a táctil pinga gris

e a súa intemperie

xogaron a ser corazón

argumentando

cada puntada

sutil, humanizando a aceda constancia

do noxo, a covardía,

verbalizando un agarimo

entre augas…

(Bater de sombras. Francisco X. Fernández Naval. Espiral Maior)

… pero á fin non podo mentir.

non son capaz de transmitir

todo por moito que a miña

boca se abrise coma unha

caverna quente dun volcán

e non deixase de falar en

cen anos porque o peito me ferve

de dor.

eu, con vós,

síntome…

(Presente continuo. María Reimóndez. Ed. Xerais)

Fragmento canción de Olga Brañas e ilustración de Leandro Lamas para o libro "Pitusa Semifusa".

Levo ben anos afirmando a importancia da música, das cancións na escola. É máis, cando falo dos pasos imprescindibles para achegar a poesía aos cativos, un deles é cantar cancións en voz alta nas aulas. Cancións con músicas variadas. Cancións con humor. Cancións que os rapaces e rapazas fagan súas. E funciona, claro que funciona.

Podo aseguralo, porque o fixen ao longo da miña andaina escolar con resultados evidentemente positivos. E sigo a facelo. Non importan as idades.

Se escolles con criterio sabendo o que hai publicado e o que pode resultar axeitado para o alumnado que tes diante, o éxito está asegurado.

Por todo isto, non debo deixar de aplaudir as iniciativas que algunhas editoriais están a ofrecernos, E, de entre elas, debo salientar a Editorial Galaxia. Levan xa tempo publicando uns libros excelentes neste eido. Sonárbore, una sección da colección Árbore, é un verdadeiro pracer para os sentidos, ademais dun referente ineludible para que as cancións tomen vida nas aulas.

Libros moi coidados, magnificamente editados e ilustrados, que posúen unha calidade evidente nos seus contidos. Libros que levan un CD con música composta e desenvolvida por artistas de primeira liña. Compositores do mundo musical de noso ao servizo de temas musicais que farán felices aos oíntes. Libros con CD (e, mesmo, con DVD) que abrirán camiños nas aulas para que o profesorado (pero tamén, na casa) teña unas ferramentas imprescindibles á hora de desenvolver o seu labor. Libros creados dende o máximo respecto aos seus destinatarios. Xa non hai desculpas. Temos material de luxo e debemos aproveitalo.

Dito isto, vou dar conta, deseguido, de tres títulos que caeron nas miñas mans e que merecen, na miña opinión, ser coñecidos por un público amplo e preocupado pola infancia.

O primeiro é Pitusa Semifusa, un traballo de Olga Brañas, quen asina as letras, as composicións e a dirección musical do libro-disco. Comparte, ademais, con Sérgio Tannus os arranxos e a produción das cancións.

Pitusa Semprefusa, a personaxe, preséntase no libro como a neta dunha directora de orquestra, muller espectacular coa batuta, ademais de guapa. Pitusa non a coñeceu pero é a receptora dun gramófono que a súa avoa lle deixou en herdanza. A partir de aí, atopamos dez cancións divertidas que nos van amosando diferentes instrumentos (de corda, de vento, percusión…) incluíndo a voz. Cancións alegres, divertidas, que convidan a cantar e a coñecer as aventuras da protagonista,

Cancións nas que participan moitos artistas como Jara Ortiz, Xiana Lastra, Magín Blanco, Najla Shami, Xoán Curiel, Santi Cribeiro, Uxía ou Anxo Pintos entre moitos outros, Un acerto, sen ningunha dúbida.

O segundo leva por nome Estamos no verán. Un verdadeiro reto pois é una novela-disco. A primeira novela-disco da literatura galega. Nace da colaboración do músico Xoán Curiel (magnífico o seu traballo, Nai) e a escritora Charo Pita, narradora, que imparte talleres de literatura oral e licenciada en Filoloxía Hispánica.

Unha novela coa que se van sentir moi felices os lectores e lectoras, porque conta esa ilusión que todos temos cando, tras un curso longo, pensamos no verán e estamos cheos de proxectos. Xoán, o seu protagonista, conta os seus desexos en forma de diario. Aventuras de verán, una panda que se xunta, e o meirande soño do protagonista: ter un grupo de música.

Así, aproveitan os autores para crear una banda de son marabillosa. Doce temas moi variados, algún espectaculares, que se moven entre ritmos tan suxestivos coma o rock, o reggae, o blues, o funky ou a bossa nova.

Libro fermoso que vencella literatura e música dun xeito intelixente e novidoso.

E o terceiro vén da man da entrañable Familia Fumaça. Outra xoia. Outro proxecto engaiolante tras o maxistral, María Fumaça, … cantar e bailar para ser máis feliz!!! Un proxecto, o de María Fumaça, exemplar, modélico, que che contaxia as ganas de rir, bailar, cantar, ou sexa, de vivir.

Do que é María Fumaça terán os lectores de Versos e Aloumiños una información proximamente. Dicir só que María Fumaça é un proxecto musical de celebración da vida. Unha chea de artistas cantando a alegría de respirar. Uxía, Sérgio Tannus, Magín Blanco, Isaac Palacín, Tanxarina, Carlos Blanco, Familia Domínguez Senlle e Ruí, xaora, cun bo número de amigos e amigas xúntanse para crear un enxeñoso espectáculo musical con cancións variadas e de moita calidade, como xa sucedera no libro-disco anterior. Neste, en concreto, cuxo título é Xiqui xoque, fiú fiú, recuperamos a locomotora máis famosa do mundo, ben marchosa ela e ateigada de alegría.

Vinte temas excepcionais, un CD e un DVD con video-clips de altura. Cancións de autor / a, temas tradicionais, adaptacións varias ao galego, temas en portugués, en inglés (magníficos os arranxos de Sing, Sing, Sing de Louis Prima, a cargo de Tannus), en castelán (Eliseo Grenet) etc. Non podo deixar de mencionar a canción Parabéns, Ruí, pola emoción que me produciu e o extraordinario tema, en italiano, Il bambino di Alaró, con letra e música de Magín Blanco.

(María Fumaça. En directo na Biblioteca "Ánxel Casal" de Santiago. Cantan "Alegría")

En definitiva. Temos que estar satisfeitos do que podemos descubrir se imos ás librarías sen medo, buscamos, preguntamos aos libreiros /as, folleamos e valoramos a necesidade de que os cativos e cativas estean preto dun bo libro, cunha música axeitada para seren máis felices.

E esa necesidade resulta prioritaria.

Convenzámonos de que un libro será decote un verdadeiro amigo.

Parabéns á editorial Galaxia por abrir esta liña tan necesaria para ampliar o panorama da LIX galega.

ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO

Versos e aloumiños segue cara a diante.

Dúas veces finalista como mellor blog literario, segundo a votación dos integrantes da AELGA (Asociación de Escritores en Lingua Galega), en 2013 e 2014. Algo que aquí non nos planteamos endexamais, cando isto comezou a rolar.

Versos e aloumiños non é un blog ao uso. Nel non hai extensión específica, nin tenta dar novas, nin ten pretensión ningunha. Ben, a pretensión é, unicamente, a de abrir canles de comunicación literaria e artística a todos aqueles que lles apeteza seguilas e aportar aos lectores e lectoras puntos de vista que empurren a pensar.

Antón García Fernández, creador do blog-revista.

En V e A, intentamos que haxa creación, artigos de fondo que sexan atemporais, que as persoas poidan expresar ideas artísticas, pedagóxicas, innovadoras que cheguen ao profesorado, á familia, ás bibliotecarias e bibliotecarios etc. Todo isto co obxectivo de que todos melloremos nos nosos respectivos campos que boa falta nos fai, dado o tempo que estamos a vivir.

V e A ábrese á literatura principalmente, sen saber de linguas (aínda que o galego prevalece dun xeito nidio), pero tamén se abre á música de diversos xéneros, á pintura, á fotografía etc. En V e A queremos abrir fiestras para que entren poemas, textos literarios, reflexións, mostras de arte, recomendacións, sempre cun ánimo positivo.

Javier Golvano

Gústanos que se poidan coñecer escritores e escritoras de todas as latitudes. A cultura na súa maior extensión, libre, profunda e rica para non quedar, unicamente, na superficie ou nas limitacións de ningún tipo.

En V e A, a LIX xoga un papel importante. E, sen dúbida, a POESÍA, ese xénero, fonte de emocións, tan abandonado coma necesario.

Moitos preguntan por que non se permite escribir comentarios no blog. E, a verdade, non o podemos explicar dunha maneira clara, pois ao longo das transformacións levadas a cabo en V e A, foi algo que quedou eliminado sen razón; algo que quedou no esquecemento sen máis.

Agora estamos pensando en abrir a posibilidade de que queden reflectidas as vosas opinións se o considerades oportuno.

E todo isto veu a conto, porque o grande escritor e mellor persoa, Francisco X. Fernández Naval, me escribiu un correo moi cariñoso para expresar o seu sentimento diante dalgunha entrada, coa idea de que o publicase no blog se nos parecía ben.

Tamén An Alfaya, con quen me une unha entrañable amizade,me enviou unha mensaxe ao móbil, para expresar nunha liña o que lle parecera a aventura do can Can.

An Alfaya

Escribo aquí o correo de Fernández Naval e a liña de An.

Grazas, amigos, por estardes tan preto do noso espírito.

Fermosa a historia do can de pana que agora vive

feliz entre o balcón e os libros.

Marabillosa a poesía de Ana María Fernández e os textos de Xoán Babarro.

Aberto e feliz o horizonte que se ofrece dende a túa fiestra.

Grazas, Antonio.

Chisco Fernández Naval

Juan C. Martín Ramos

E este é o sms que, con tanto cariño, recibín de An Alfaya.

Un bico polo teu tenro escrito sobre o can Can.

A man da muller que me ama

E para poñer punto final a esta mensaxe de Versos e aloumiños aos seus lectores e lectoras, nada mellor que dous poemas do propio Fernández Naval, escollidos do seu excepcional libro, Mar de Lira.

F. X. Fernández Naval, (Foto de Maribel Longueira)

COCA

Dirán que seca o mar,

pero é mentira,

que o mar non seca nunca,

o mar dorme e espera.

COUSA INNOMBRABLE

Ó cabo,

todo é silencio,

todo e despois ou antes,

agás ese balbordo constante

de areas e de crebas,

o fluído vaivén

dese alento que ondea

e non resiste

a friaxe larval

que se enquista nas córneas e non dorme.

Ó cabo

todo é abismo

e desmemoria,

coma se fosen días

de ferro

ou de tristura.

E grazas, de corazón, a todos os nosos lectores e lectoras por valorar o esforzo que facemos por sermos diferentes.

Sentimos que sempre estades aí.

Versos e aloumiños

Tempo de ler… Tempo de ler é sempre! Faltaría máis!

O verán, de todos os xeitos, convida a facelo.

Hai máis horas libres para gozar cun bo libro de literatura, se non se empregan mal, claro.

Como poden ir pasando os días e as persoas non abran un libro?

Coa deles que existen que non amosan as verdades da vida. E as mentiras, dende logo.

Coido que foi Borges (falo de memoria e cada volta teños menos. Ufff!!!) quen dixo que non somos o que escribimos senón o que lemos.

Canta verdade hai nestas palabras!

Ben, pois Versos e aloumiños vai recomendar, para mozos e mozas e para adultos, xaora, uns libros para que o verán sexa máis suxestivo.

Podedes entrar. Ah! e non pechedes a porta.

Fragmentos, fragmentos, fragment..., fragm...

… al pronunciar estas palabras, el inspector JJ clavó su mirada en el profesor L. No quería perderse la expresión de su rostro. Sus muchos años de policía le decían que ningún rostro permanecía inalterable ante semejante nacusación. Quería analizar cada uno de sus…

(Pasos de marioneta. Alfredo Gómez Cerdá. Ed. SM)

…el primer beso le volvió el cerebro del revés.

El primer beso.

Ese que jamás se olvida.

No lo esperaba, pero no lo rechazó. Era su segunda salida juntos. Demasiado pronto. Demasiado increíble…

(Desnuda. Jordi Sierra i Fabra. Ed. SM)

…al final el meollo del asunto está en matar zombis y a medida que lo haces va apareciendo un marcador en pantalla. Yo llegué a 2307 en tres horas utilizando de todo, desde palos de escoba a tapas de alcantarilla, pasando por cartuchos de dinamita y sierras mecánicas atadas a…

(Juegos inocentes juegos. Ricardo Gómez. Ed. SM)

Volver atu recuerdo una vez más

y recoger la piel

de entre las sábanas.

Rayar la soledad

como si fuera un disco mde Bob Marley

o pan duro.

Besar tu silueta en la pared

cuando creciste dos centímetros.

Y no saberte más

que en tu ataúd de siempre.

(Esto y ESO. Raúl Vacas. Edelvives)

¡Yambambó, yambambé!

Repica el congo solongo,

repica el negro bien negro,;

congo solongo del Songo

baila yambó con un pie.

Mamatomba,

serembé cuserembá.

El negro canta y se ajuma,

el negro de ajuma y canta,

el negro canta y se va (…)

(Selección poética. Nicolás Guillén. Faktoría K de Libros)

Mi abuela guardaba todo en pañuelos:

botones,

llaves.

Incluso una pequeña fotografía en blanco y negro de mi abuelo.

Me gustaba ver como abría con sus manos esos nidos de tela.

Mirar aparecer las cosas

como si fueran pequeños cometas

que se apresuraban a brillar frente a mis ojos.

Tiempos en que todo cabía en un pañuelo.

También el cielo.

(El idioma secreto. María José Ferrada. Faktoría K de Libros)

Está visto que o can Can está a ser moi querido por moitos dos que vos achegades a este blog.

Que ben! Como me alegro!

Dígollo e séntese moi feliz. Agora mesmo, como saíron uns raios de sol, está no balcón intentando ver o mar.

Imposible. Dende o meu balcón non se pode ver o mar.

E Can le todos os días. Como se move entre os andeis da biblioteca e o balcón, onde está a nacer un carballo, anda cos libros de aquí para alá e para acolá.

O último libro que leu é de Leo Lionni e chámase Frederick. Évos un libro de referencia. Por suposto, coma os libros de calidade, non ten idade. En galego está editado por Kalandraka.

O can Can forma parte desta casa e integrouse de marabilla entre nós. Comparte as nosas afeccións. Esta mañá estivemos escoitando xuntos o disco Bohemio de Andrés Calamaro. E gustoulle moitísimo!

Hoxe venos moi felices. Claro, a nosa andoriña cumpre este día 28 de xuño, UN ANO!

Xa recibimos fotos voando polo aire dende Martin (TN). Entre xoguetes e, xaora, entre libros.

Improviso.

Foto de hoxe, día 28 de xuño.

Este sábado é azul.

Azul ceo e azul mar.

Mar de vidro.

Mar de amores,

porque Libby está a medrar.

Nos seus ollos hai veleiros

que navegan

sen cesar

e os ronseis

que van tallando

son camiños

de coral.

Hoxe cumpre esta andoriña

doce meses,

a voar!

Voa, voa, pequechiña

porque tes que cumprir máis.

UN ANO !!! (En Martin. 28.6.2014)

Sabía que me ía perder. Esta miña andoriña lévame o pouco sentido que me queda. Ufffff!!!

Falaba do can Can. Pois ao meu amigo, o gran poeta Juan Carlos Martín Ramos, chamoulle a atención a historia do animal. Falamos por teléfono e quedou en enviarme unhas liñas sobre o que lle parecera.

Mais, como a este home lle ferve no sangue a poesía, escribiu un fermosísimo poema, no que plantea a Can certas preguntas, pero que non pretende que llas conteste.

Non esaxero. Lede estes versos e xa me diredes se non é unha verdadeira marabilla.

Ai, Can, que sorte tes!

Preguntas para el can Can

Antonio se ha encontrado un perro abandonado junto al mar. Un perro de pana, parece ser. ¿De pana? ¡Qué cosa más rara! Primer perro de pana de la historia. Pero según nos cuenta es así, o al menos yo he leído su cuento y me lo he creído. Tengo algunas preguntas para el perro. No se las hago para que las conteste. Ni falta que hace. Antonio lo saca a pasear cada día por las calles de la imaginación. Eso es lo que de verdad importa.

Dime al oído, can Can,

¿eres resto de un naufragio

o la mascota del mar?

¿Ladras con lengua de trapo

o el viento mueve tu cola

y nada más?

Varado sobre una roca,

¿miras los barcos que vienen

o las olas que se van?

Entre los libros de Antonio,

¿eres guardián de palabras

o un souvenir de ultramar?

(Dice un cartel a su lado:

“Ten cuidado con el can

de la poesía, que muerde

y no te suelta jamás.” )

JUAN CARLOS MARTÍN RAMOS

Hai uns días espertei coa triste nova do pasamento do gran pianista de jazz Horace Silver aos 85 anos de idade, e o primeiro que fixen foi ir aos meus andeis e reescoitar todos os discos que teño del. Pero non quere dicir isto que os tivese esquecidos, nin moito menos, pois o hard bopimaxinativo e sempre anovador de Silver tenme acompañado dende hai xa moitos anos. A morte de Silver é unha perda importante para o mundo da música, pero ficamos cos seus discos, coas súas ideas transmitidas a través de notas e acordes, a través de composicións que deixaron profundas pegadas en moitos dos jazzmen posteriores a el. Os moitos álbums que gravou para o selo Blue Note durante os anos cincuenta, sesenta e comezos dos setenta (entre eles, por citar só algúns, atópanse Finger Poppin’, Blowin’ the Blues Away, Six Pieces of Silver, The Jody Grind ou Serenade to a Soul Sister) conforman un legado artístico incomparable e, en conxunto, son un tesouro de indubidable valor dentro do jazz moderno. Non sería esaxerado dicir que non existe un pianista de jazz actual que non teña acusado a influencia de Horace Silver. Tal é a súa importancia.

Horace Silver ao piano con Miles Davis

Silver naceu no estado de Connecticut en 1928. O seu pai era caboverdiano, e co paso do tempo, a música tradicional desas illas africanas tinxiría o seu jazz de ritmos exóticos, especialmente no seu disco The Cape Verdean Blues. Na súa adolescencia, Silver interesouse polo saxo e, por riba de todo, polo piano, ao mesmo tempo que comezou a sentirse atraído pola música de pianistas bop coma Bud Powell e Thelonious Monk. Por volta de 1950, a sorte quixo que Stan Getz actuase preto da súa vila natal, e o saxofonista quedou tan impresionado pola técnica de Silver que o invitou a unirse á súa banda en Nova York. Silver, que arelaba introducirse na escena jazzística dese centro neurálxico da cultura mundial, non tivo que pensalo moito, e a chegada a Nova York marcaría o comezo triunfal da súa carreira como jazzman, tocando axiña con grandes nomes coma Coleman Hawkins, Lou Donaldson ou Lester Young. Nun principio, Silver fixo o papel de músico de sesión, pero logo dunha serie de excelentes colaboracións con Art Blakey (indispensable o disco Horace Silver and the Jazz Messengers), tivo a oportunidade de liderar sesións de seu, a meirande parte delas para o selo Blue Note.

Foi así como a súa magnífica serie de discos durante as décadas dos cincuenta e sesenta influíu en toda unha xeración de músicos de jazz entre os que se atopan Donald Byrd, Benny Golson ou Joe Henderson, entre tantos outros. Practicamente todos os LPs que rexistrou para Blue Note son recomendables, sempre caracterizados por un son hard bop anovador, intelixente e vangardista, baseado no blues pero acentuado polos ritmos africanos e, ás veces, tempos sorprendentes. Entre todos eles, destaca Song for My Father (Blue Note, 1964), un sentido tributo en clave de jazz ao seu pai, figura fundamental na vida de Silver, e sen dúbida un dos mellores discos de hard bop que saíron desa tan produtiva década que foron os anos sesenta. Acompañado por dous grupos distintos nos que brillan as contribucións de excelentes músicos como Joe Henderson, Blue Mitchell e Junior Cook, Silver mestura jazz coa bossa nova (“Song for My Father”), os ritmos tropicais (“Que Pasa?”) e mesmo a música oriental (“Calcutta Cutie”), sen esquecer, abofé, o marabilloso orixinal de Henderson “The Kicker”. Unha verdadeira obra mestra que endexamais me canso de escoitar e que é a introdución perfecta ao ecléctico universo musical de Horace Silver.

Coa chegada da década dos setenta, o pianista pasou por unha fase de espiritualidade que coincidiu coa súa saída de Blue Note para crear a súa propia compañía discográfica, para a que gravou ata a súa reaparición en Columbia nos anos noventa. Para entón, o seu mellor traballo xa estaba feito, aínda que discos coma It’s Got to Be Funky ou Pencil Packin’ Papanon están nada mal. Co seu falecemento hai uns poucos días, o hard bop, que ten deixado unha pegada imborrable no jazz posterior aos sesenta, perde a quen probablemente é o seu pianista máis salientable, un home que comprendía o blues pero que gustaba tamén de improvisar e experimentar con melodías e acordes exóticos. Aquí o temos, para rematar xa, nunha aparición televisiva en Dinamarca aló polo ano 1968, tocando en directo “Song for My Father”. Por certo, que a banda inclúe aquí a Billy Cobham á batería. Agardo que vos guste e que vos leve a desexar escoitar todos eses discos atemporais que saíron do talento e a curiosidade musical de Horace Silver, que a estas horas descansa xa en paz tras ter feito unha contribución impagable á música do século XX.

ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

Xavier Senín Fernández

Dezanove anos como Subdirector Xeral do Libro en diversos gobernos da Xunta de Galicia. Moitos máis (e segue), acompañando os escritores e escritoras nas súas andainas literarias. Impulsor de magníficas campañas de animación á lectura en Galicia anos atrás. Tradutor ao galego dun bo número de libros, na meirande parte deles procedentes do francés, pois foi a rama elixida por el cando cursou a carreira de Filoloxía moderna.

Amigo dos seus amigos, aberto a calquera proxecto innovador, agarimoso con todos os que se achegan a el, Xavier Senín Fernándezé un exemplo de intelixencia e de afectividade neste mundo da literatura onde existen demasiados egos.

Sempre cos creadores e creadoras.

Admiro e quero a Xavier. Dende que o coñecín persoalmente, decateime da súa bondade, do seu amor polo libro, pola boa literatura e polo respecto que sempre amosou (e amosa) polas persoas que tiña preto.

Xavier é unha deses seres que che deixan unha marca para toda a vida. Isto acontece polo seu carácter afable, pola súa honestidade. E porque é xeneroso, próximo, dinámico e sempre estende unha man que acariña a quen a precisa.

E, por riba, escribe e faino moi ben. Dende 1995 colaborou co Correo Galego e El Correo Gallego cunhas columnas deliciosas.

Co gallo dun acontecemento familiar, Xavier Senín fixo unha escolma deses textos, co nome que xa tiñan nos xornais, Devagar,e deu vida a un libro delicioso. Un libro que me chegou por correo e me encheu de ledicia. Traía, ademais, unha moi agarimosa dedicatoria para Susi e para min.

Lin o libro cun pracer enorme. Textos que rabuñan no cotián das nosas vidas. Anécdotas que sinalan os diferentes comportamentos de personaxes que son ou poden ser calquera de nós ou xente que coñecemos. Textos cheos de humor, de crítica a aquelas actitudes que se dan a miúdo e non lle gustan. Liñas tenras ou irónicas, segundo a intención de quen as escribe, que se len con gusto.

Antonio e Xavier na Illa de San Simón

No medio destes textos, un recorda conversas, anécdotas, situacións que, sen ser as mesmas, parecen vividas na voz de Xavier nos distintos momentos con el (e con Mari Carme, marabillosa) compartidos.

Xa está avisado o autor de que algún destes textos ía ver a luz neste blog-revista. Versos e aloumiños non pode deixar pasar a oportunidade de que se escoite ou se lea unha voz tan auténtica. E así é.

Susi e Mari Carme.

Deseguido, podedes ler un deses textos. Escollino porque me encanta o chocolate con churros e porque me fai lembrar un tempo que, sendo miserable, forma xa parte da nosa memoria colectiva.

Gozade con el.

CHOCOLATE CON CHURROS

Acaban de entregarlles na man un sobre moi retorneado. Non lles dixeron de que se trataba, pero ela intuíu decontado cal era o contido. Ao abrir tirou unha tarxeta co texto escrito en letras douradas. Era, xaora, un convite para asistir a unha primeira comuñón.

Como é lóxico, mencionábase a igrexa onde tería lugar a cerimonia e o restaurante onde celebrarían a festa. Tendo en conta que eles non son familia directa do rapaz e que tampouco teñen relación de amizade moi íntima, é de supoñer que a cousa se vai acabar por converter nunha voda en pequeno. Iso é o que falaron ela e o seu home cando chegaron á casa. Agora vénlles o problema de escoller un agasallo para o cativo, pois non poderán contar coa socorrida lista de vodas nun centro comercial ou un sobre con cartos. Matinaban niso cando ambos dous se puxeron a rememorar aquel momento tan especial para un rapaz do seu tempo. A muller lémbrao como un día extraordinario no que se sentiu protagonista.

O caso del foi moi distinto. Eran tempos duros na casa, onde non era raro o día en que a comida escaseaba. Os pais traballaban noite e día, el de operario nunha fábrica e ela a coser polas casas. Como seus irmáns foi á catequese e recibiu a primeira comuñón. A nai fíxolle uns pantalóns e unha camisa branca á que logo lle deu moito uso. Despois, os rapaces que fixeran a comuñón foran invitados pola parroquia a un almorzo de chocolate con churros. Era a primeira vez que comían aquela exquisitez. Ao día seguinte, elo e mais un amigo decidiron que aquele festa tiña que repetirse e para o ano seguinte foron á catequese a outra parroquia. Chegado o momento volveu vestir coa mesma roupa e fixo outra primeira comuñón e, xaora, un novo e marabilloso chocolate con churros. Pero algunhas cousas nunca acaban ben e fóronlle co conto á avoa que axiña puxo o grito no ceo. Agarrouno por unha orella e levouno perante o cura. Ao que quedaron a soas, o crego preguntoulle cal dos dous almorzos lle soubera máis. E coa mesma, mandouno marchar coa encarga de que non contase nada.

XAVIER SENÍN

Días mellores. Días peores. Semella que o tempo atmosférico gusta de xogar con nós.

O sol anda ás agachadas e a auga do mar posúe unha temperatura agradable pouco común nestas paraxes.

Un baño, un libro, unha canción. Camiñar, conversar, andar en bicicleta, visitar lugares que sabemos nos gustan… son actividades pracenteiras que equilibran a nosa hixiene mental.

E, claro, segue a ser tempo de ler. Sempre é tempo de ler.

Tamén, de lectura en voz alta, de contar contos, de deterse en álbums cativadores, de aprender poemas…

Pois Versos e aloumiños presenta deseguido unhas lecturas agradables e de calidade escritas ou traducidas á lingua galega, para que nenos e nenas, mozos e mozas poidan elixir se, por casualidade (ou milagre?) entran nunha libraría.

Fagamos que proben.

Non lles vai facer mal.

Fragmentos, fragmentos, fragment… fragm…

Un libro de tapas duras para os máis pequenos.

(Paxariña de papel. Antonio Rubio eÓscar Villán. Ed. Kalandraka).

…O mar ten cabeleira

e tráea á praia

para lavarlle as ondas

e mais secala.

Coloca o pelo

sobre o areal

e faille rizos

de azul cristal.

O mar é presumido

e adorna as ondas

con nácaras e perlas

e caracolas.

(As señoras cousas. Helena Villar Janeiro. Ed. Galaxia).

Un fermoso álbum rimado.

(O pirata Pata de Lata. Oli & Ramón Trigo. Ed. Kalandraka).

… Pero o que Chispo non se podía imaxinar era a sorpresa que o agardaba. E… con razón! Resulta que, mentres el fora dar o paseo tranquilamente, viñeran uns homes coas súas …

( De cómo Chispo, o esquío, puido co frío. Toño Núñez. Ed. Galaxia).

        … De feito, un deles andaba cun chándal gris, e parecía o da primeira persecución. Outro tiña o chándal negro, e o terceiro azul mariño. Todos tiñan aspecto de matóns que acababan de saír d…

(O Capitán Aspanitas e o misterio das Burgas. Ramón Caride. Ed. Xerais)

… Non quero que me digas para sempre.

Non quero ser nunca tinta imborrable.

Non quero converterme en cicatriz.

Só quero os nosos nomes sobre a area.

Algo que nos una ata a seguinte onda …

( Penúltimas tendencias. Carlos Negro. Ed. Xerais).

… Esa noite procurou a Antonio Fuster en internet. En efecto, non había moitos máis datos sobre a súa vida que os que lle contara Vicent. Mais si atopou unha vella foto en branco e negro, onde aparecía…

(Debuxos no muro. Aurora Ruá. Ed. Galaxia).

… O avó tiña un plan. Un plan sinxelo e sen fisuras. Talvez con moito risco, pero iso era inevitable. Vivían nun recinto, escravizados por un exército de lobos armados. O risco formaba parte das ….

(Recinto gris. Ledicia Costas. Ed. Xerais).

… Eu sento por veces

á beira de Inés

para ver a danza,

o alegre mexer

das redes, os paus,

os dedos de Inés

facendo piruetas

ao son do nordés.

Ela, cun sorriso,

sorriso de …

(As redes de Inés. Elvira Riveiro. Ed. Xerais).

… Se Carlo coñecese a sorte que correra o irmán, sentiríase ferido e traizoado, porque dende cativo lle tiña medo a calquera tipo de guerra. A avoa Natividade, malia o seu carácter algareiro…

(O fío vermello. An Alfaya. Ed. Xerais).

E para rematar, otro álbum magnífico, de Mariana Ruiz Johnson, gañador do VI Premio Internacional COMPOSTELA, 2013, para álbums ilustrados, editado por Kalandraka.

UN ENCONTRO POÉTICO CON VARIAS CONNOTACIÓNS ESPECIAIS

DESCUBERTAS FONOGRÁFICAS ( XII ) . BENY MORÉ

UN NOVO E ATRACTIVO ARTIGO DE PACO MARTÍN. COMO FLÚE A SÚA AUGA LIZGAIRA!

PASEOS POÉTICOS ( X ) No Día das Letras Galegas. 2014

CATAVENTO DE POEMAS INFANTÍS (XXXIX) Elvira Riveiro.

ESCAPARATE POÉTICO (XXXVII). Marta Dacosta (2)

CADERNO ÍNTIMO (XVIII)

ACHEGAS Á VIDA E Á OBRA DE DÍAZ CASTRO EN "CADERNOS RAMÓN PIÑEIRO".

A LUZ DAS PALABRAS (41) Xoán Babarro e Ana María Fernández.

CATAVENTO DE POEMAS INFANTÍS (XL) Ana María Romero Yebra

ESCAPARATE POÉTICO (XXXVIII) Elvira Riveiro Tobío

APARECEU NUNHA ROCHA DA PRAIA

TEMPO DE LER ( I )

CANTANDO FERMOSAS CANCIÓNS CUNS LIBROS de "SONÁRBORE".

O ESPÍRITO DE "VERSOS E ALOUMIÑOS" VAI SEGUIR ABRINDO CAMIÑOS.

TEMPO DE LER (II)

O can CAN e A NOSA ANDORIÑA

DESCUBERTAS FONOGRÁFICAS ( XIII ) . HORACE SILVER

A LUZ DAS PALABRAS ( 42 ) Xavier Senín

TEMPO DE LER ( III )