Quantcast
Channel: Versos e Aloumiños
Viewing all 1127 articles
Browse latest View live

A LUZ DAS PALABRAS (70) Beatriz Giménez de Ory

$
0
0



Unha honra para Versos e aloumiños que unha persoa tan encantadora e dun nivel literario 

tan alto poida prender a luz das palabras do noso blog-revista.
     
     Beatriz Giménez de Ory é unha muller, -licenciada en Filoloxía Hispánica e  docente- apaixonada pola literatura. E, sendo así, non nos estraña ese amor pola poesía e pola LIX en xeral.  
     É a súa unha poesía intelixente e lúdica, unha mostra de como se debe escribir para os pequenos dende o agarimo e o respecto. Poesía sen concesións infantilizantes, melindrosas, baseada no uso eficaz da palabra, na musicalidade, nos xogos literarios, na rima, na métrica e no optimismo tinguido de humor.
 

     Dende que lin o seu primeiro poemario, Los versos del niño tonto (III Premio Internacional Ciudad de Orihuela de poesía para niños) quedei namorado da súa concepción poética. Pasou a ser unha das miñas poetas preferidas. Alguén a seguir. E despois, Canciones de Garciniño(Premio Luna de Aire), Bululú ou Para ser pirata, entre outros.


     De aí que fose sempre un desexo que Beatriz nos deixase a súa luz poética neste espazo que intenta coidar a poesía sobre todas as cousas. E. por fin, o desexo cumpriuse. Nesta sección, que tanto coidamos en Versos e aloumiños, podedes ler e gozar da súa palabra, das súas razóns para escribir, dos seus obxectivos, das súas lembranzas. Un verdadeiro pracer tela aquí e poder gozar das súas reflexións.
     
     Só nos queda, pois, darlle as grazas e dicirlle que cada libro novo que sae da súa autoría é unha ledicia fonda para os que amamos a boa literatura.


 
Beatriz Giménez de Ory



Por qué escribo


                                                                                                    Beatriz Giménez de Ory


Tuve clarísimo desde pequeña que la ficción tenía un poder subyugante: veía cómo mis padres y mi hermana mayor pasaban horas embebidos con un libro en las manos. ¿Qué encontrarían ahí? Así que aprendí a leer muy pronto, para participar cuanto antes en el misterio.
Casi al mismo tiempo quise crear con las palabras. Como un niño delante del mar que no se contentara con mirar su grandeza, o los destellos de luz sobre las olas, sino que quisiera también bañarse en su frescura, bucear, inventarle sones nuevos.

     Mis primeras experiencias poéticas tuvieron lugar en el patio de  de mi colegio de monjas, donde solo había niñas. Cantábamos para saltar a la comba (por ejemplo, la terrorífica “Rey, rey, /cuántos años duraré/ soy pequeña y no lo sé”), o en dos filas enfrentadas (“soy capitán/ de un barco inglés/ y en cada puerto tengo una mujer”), o en  coro, o en parejas, dando  palmas (“una vieja-ja /mató un gato-to/ con la punta-ta del zapato to”.  Recuerdo aquellos juegos infantiles como momentos de puro gozo. Cantábamos las niñas en una lengua propia, que  nos integraba mágicamente en el club restringido, rítmico, ruidoso, cantarín de la infancia.

     Cuando tenía nueve años murió mi padre. Sus dos grandes pasiones habían sido  los animales y los libros. Nos habló con tanto amor deColmillo Blanco, de El libro de las Tierras Vírgenes, de Tom Sawyer, de sus tebeos de Lassie y de Rintintín,  que aún siguen estando entre mis lecturas favoritas. Sucedieron años de profunda tristeza. Leer me ayudó muchísimo: cuando mi mundo perdió los contornos, los libros  siguieron  teniendo una forma rectangular reconfortante, y la medida ideal para mis manos. Eran escudos antirrealidad, eran ventanas a otros universos ordenados, amorosos, felices. Cabían en ellos mis compañeros de desventuras: Jane Eyre, los niños de Dickens,  las valientes Mujercitas; y también los  de aventuras: la niña Celia, Atreyu y Momo, Huckleberry Finn…
Ilustración de Patricia Valdivia (Los versos del ...)

     Entre los nueve y los doce años escribí relatos de niños solitarios que se encaramaban  a los árboles, y allí el viento les traía mensajes de sus padres muertos.

     En la adolescencia dejé atrás buena parte de la melancolía: había aventuras verdaderas en las que embarcarse, amigos de carne y hueso. Mi estancia durante un año en EEUU me proporcionó un regalo inmenso: una segunda lengua, que me esmeré en hablar correctamente. Leí en inglés a grandes autores.

     De vuelta a España, me licencié en Filología Hispánica. Aunque leía sobre todo novela, a los dieciocho años descubrí el Cántico Espiritualde San Juan de la Cruz. Quedé profundamente conmovida por su belleza y su hondura, y desde entonces, para mí la mejor poesía es la que se asemeja a la de San Juan, la que expresa milagrosamente lo inefable, la que “todos mis sentidos suspendía”, la de Claudio Rodríguez en Don de la ebriedad, por poner otro ejemplo magistral. Descubrí otros grandísimos: Lorca, Plath, Blas de Otero, César Vallejo, José Hierro…


     Trabajé unos años como profesora de Inglés, y después obtuve plaza como profesora de Lengua y Literatura en Secundaria. Gracias a mis alumnos, recuperé lecturas de mi infancia y adolescencia y descubrí otras nuevas. Mientras tanto, escribía  a trompicones relatos, con tanta autoexigencia, tantos  bloqueos, que me paré a reflexionar: ¿Para qué escribo? Concluí que para recuperar la alegría que los libros me produjeron en la infancia, así que en aquel momento  decidí escribir como lo hacía de niña: sin prejuicios, por puro placer, sumergiéndome en el mar y en la vida.


Ilustración de Mariona Cabassa para o libro "Bululú"


ESCAPARATE POÉTICO (CXVII) Baldo Ramos

$
0
0






                                       BALDO  RAMOS  (Celanova, 1971)









meu querido fillo

                            escríboche

dende o interior do esquenzo

aquí as palabras serven de pouco
Baldo Ramos

e cando as pronuncio

non hai ninguén que responda

                                                 desoutro lado







    A auga descende por unha canle estreita. Nos tímpanos da
tarde resoan as voces que arrouparon o desafiuzamento. Acó-
llenos a luz como un conto sen lección. Agocharse é agrandar
a ferida. Desaparecer sen deixar pegada.









escríboche
para que entendas a impotencia dun pai

que xa non te recoñece
                                    tanto tempo compartido

para que nada poida conter esta amnesia

edificada pedra a pedra

dende o baleiro de terte amado





   


    Os fíos percorrían todo o corredor. Desfacían a madeixa de
luz que viña do centro da furia. As mans non podían seguir o
curso do desaugadoiro. Baixo as pálpebras, un círculo de
medo e de marmelo. Quizais unha espiral. Abrir os ollos de-
volvíanos a nosa nai.











de súpeto

                o tempo pesou como unha culpa

lonxe da luz


unas maus sucadas polo silencio
e un amor incondicional buscaban a miña caluga

bebían as estacións o xarope dos encontros

como lecturas aprazadas

como historias que concluían sempre

no centro da fecundidade

nos lindes dunha dor que xa só

                                                         che impedirá sufrir


  






   

     Escríboche desde dentro. Desde onde apenas podes oírme.
Se me esforzo, podo fixar a ollada na túa perda e dicir que
aínda é pronto. Que podería ser abondo con pespuntar as liñas
das nosas mans para sentirme máis unida a ti. Pregada ou su-
perposta. Limitada polo teu desexo de habitar o esquecemen-
to sen chegar a caer. Sen chegar a espertar do pesadelo de ser
eu mesma.







Xosé Mª Álvarez Cáccamo, na presentación do poemario en Vigo.





onde a transparencia amarga

onde a última páxina non nos desvela o final

onde a morte sacia a sede de fecundidade

as sabas da tarde protéxennos da canícula

                                    mentres oímos dende o areal
as atraccións de feira

libros que deshabitamos despois de todo

voces que traizoan o debuxo da inocencia

recoñecerse

borrar os accesos

desandar o amor que nos afastou



   
    




     Atravesaban as andoriñas o aire que fervía a baño de
maría. No fondo do teu cerebro, a realidade era un pretexto
para abandonar. As túas mans escondían o bosque. O teu co-
razón era un apeadoiro de trens sen destino.









(Do libro Cartas dende o esquenzo, editado pola Editorial Galaxia, 2018)

PAPEIS RECOBRADOS (16): "Deume por pensar"

$
0
0
   Fotografía de Anxo Cabada


 Os que me seguen, dende hai ben tempo, saben da miña teima para acadar 

que a literatura estea presente nas vidas dos pequenos e pequenas nas aulas

nas bibliotecas e nos fogares.
     
     E se falo de achegamentos, non podo deixar de facer fincapé na figura indispensable das mediadoras e mediadores. A rapazada precisa deles e delas para atopar o camiño do pracer, non sempre doado de sentir, que a lectura nos dá. Sen eles/as todo será máis difícil e demasiadas persoas non gozarán do gusto que producen as boas lecturas.
     
     E non digo nada se de poesía falamos. Aí todo resulta máis complicado e a necesidade da mediación faise imprescindible.

     Por iso, recupero nesta sección de Papeis recobrados un artigo escrito para A Nosa Terra, hai xa un tempo, pero que non perdeu actualidade, porque queda moito traballo que facer.
     
Que vos guste.





                                             DEUME POR PENSAR



                                                                                                  
                                                                                                      Antonio García Teijeiro


Tras ler o magnífico achegamento de Fran Alonsoá vida e á obra de Novoneyra(Ed.Xerais), Folerpas de Novoneyra. Biografía e antoloxía. deume por pensar de novo nos mediadores, esas persoas imprescindibles para que a lectura teña presenza nas aulas.
     
     Recibo cartas agarimosas de docentes e alumnos/as que desenvolven proxectos admirables na escola. Anímanme.
     
     
     Entón, lembro aqueles que aínda non deron o paso. E pensando neles encantaríame que cresen de verdade na importancia de que os cativos lean. Que coñezan os seus alumnos, que conten en voz alta, que inicien libros para que os pequechos sintan o comechón do narrado, busquen con ilusión o libro e rematen eles a súa lectura. Que a biblioteca sexa un lugar máxico e non unha habitación sen vida.
    

      Pero é importante que os mediadores suban un chanzo máis. Que lean por pracer sen pensar nos alumnos. Que o fagan por necesidade persoal. E fágome preguntas que son desexos. E se o mediador destinase  cada día un tempo para ler? E se se convertese nunha persoa que precisa dunha novela, dun poemario, dun libro de ensaio ou de teatro, dun diario interesante para respirar mellor? E se visitase con certa asiduidade algunha libraría e fixese dela un punto de encontro cos amigos entre tantos títulos que o convocan dun xeito irresistible dende os andeis? E se fose quen de abrir un oco literario entre o deporte, a televisión, internet, o cine e as conversas coa xente máis próxima? E se se decatase de que sen libros os seres humanos estamos un pouco orfos?

     Podería seguir pero prefiro calar a boca. Coido que son máis devezos que preguntas. Así que fuxo de Dylan e espero que as respostas non estean soprando unicamente no vento. Necesitámolas ben preto.





ESCAPARATE POÉTICO (CXVIII) Eduardo Estévez

$
0
0










                                 EDUARDO ESTÉVEZ  (Buenos Aires, 1969)






déitaste
e pídesme que che lea alto


pero logo quedas durmida
e a min pónseme seca a voz
polo eco


e penso que ninguna historia
está tan ben contada como a noite

Eduardo Estévez


pérdome a ollar
o bosque que nos agasallou estevo
e médranme escuros
sendeiros polos que respiro
o seu aire limpo e húmido e verde










a casa que vimos no cine
conservaba nos recantos
unha pátina
da memoria dos obxectos



a nosa casa
contén nos muros
o instante


porque as cousas pouco pasan
permanecen en nós



 








escribo un poema
que fala de min


por suxeitar o presente


para evitar que fuxa ou
cando menos
para deixar constancia de que foi


o futuro está oculto

é un lugar de paso

como o reflexo das árbores
na auga do estanque








calquera casa pode ser
outro país


pero a patria non é
unha terra vivida


senón calquera lugar imaxinado
polas reviravoltas da memoria







dentro
cada un ocupa o seu ritmo


unha postal harmónica


o libro de instrucións da calma


 
podería ser parte dun relato de suspense
e estariamos á espreita
de calquera sinal do desastre


ou unha escena costumista
en que a repetición é só
unha forma amable de covardía


pero somos simplemente nós
na serenidade de sabernos
a salvo en cada verso






(Do libro nós-dentro, editado pola editorial Galaxia.2018)


CATAVENTO DE POEMAS INFANTÍS (LXX) "Los versos del Hablamueble", de Rosa Díaz

$
0
0










                                                 ROSA  DÍAZ  (Sevilla, 1946)






LA CUNA




¿Cómo se hizo la Cuna,
Rosa Díaz
qué primavera
ha mecido la rama
de su madera?

Que no me explico
con qué pájaro sueña
el niño chico.

¿Qué corazón del bosque,
qué circunstancia
hizo tierna la hoja,
flor la baranda?

¿Qué sol, qué enero,
qué mano, qué herramienta,
qué carpintero?




EL ESPEJO


Cuando me pongo enfrente,
caigo en su trampa
porque aunque quedo afuera,
sé que me zampa.

No es un delirio,
pero llego a mi otro
cuando me miro.




LA PLANCHA



No le gustan las arrugas,
Ilustración de Luis de Horna
y aunque es una “enchufada”,
con el pellejo caliente
no hay quien le diga “planchada”;

que va siempre “echando humo”
y llega y “se tira en plancha”.
Ella ni es tibia ni fría
que así no sirve de nada.




LA SILLA



A cuatro patas,
muy estiradas,
pero te sientas
y no se enfadan.
 
Van al colegio
y a los estadios,
a las tabernas
y a los teatros.

Isabelina
o victoriana,
minimalista o reina Ana.

Y aunque les duela
los carpinteros
la diseñaron
para el trasero.




(Do libro Los versos del Hablamueble, editado por Anaya, 2011)




REMUÍÑO DE LIBROS (52) "As peripecias de Estravaganzza Pérez", de Ledicia Costas

$
0
0







TÍTULO: As peripecias de Extravaganzza Pérez.




AUTORA: Ledicia Costas.




ILUSTRACIÓNS: Óscar Villán.




EDITORIAL: Xerais. Colección: Sopa de libros.






     As peripecias de Extravaganzza Pérez  nace  coma encarga para o Salón do Libro Infantil de Pontevedra no ano 2016 baixo o lema”Canta bichería”.Será dous anos despois cando chegue ás librerías da man da editorial Xerais e na colección Sopa de libros.

     A súa autora, Ledicia Costas,unha das voces máis sobresaíntes dentro do noso panorama literario infanto-xuvenil, que atesoura varios dos premios máis destacados neste eido( Merlín, Premio Nacional de Literatura Infantil e Xuvenil, Jules Verne, Lazarillo) achégalles aos lectores, a partir de dez anos, esta historia que vai emocionar tanto a grandes coma a pequenos porque está constituída polos elementos básicos para engaiolar: aventura, emoción, tenrura, agarimo e respecto polo medio natural, onde todo un elenco de animais vai desfilar ao longo das súas páxinas, amosándonos o seu lado máis humano.
 
Ledicia Costas. (Foto de Eugenio Álvarez)
     Estravaganzza é a súa protagonista e todo un mundo desbordante creativo da autora aparece focalizado nesta nena de 11 anos, nada común e coa curiosidade e o amor cara aos animais coma bandeira de presentación.

 A trama comeza cando os seus pais, dous biólogos de fama e extravagantes, deciden marchar en busca de novas especies, pero en realidade, aínda que a súa filla non o saiba, é para algo máis importante. Antes de emprender a súa viaxe danlle instrucións á súa filla do que ten que facer en caso de non ter noticias deles durante dúas semanas. Para iso entréganlle unha pequena chave dourada e mais unha caixa de cartón que abrirá no caso de non saber deles.
 
Ledicia firmando nun centro escolar. (Foto de Trotaauga)
     
     A aparición dos obxectos máxicos, as aventuras que vai vivir en cada viaxe, a desaparición dos pais e as diferentes probas polas que pasará vencendo o medo, danlle ese ambiente de misterio e tensión que vén adubado pola riqueza léxica, a simboloxía das cores, o xogo de palabras e unha pátina constante de humor intelixente, que fai que o lector axiña se identifique coa súa especial protagonista e teña constancia da importancia e o valor da xenerosidade para crear un mundo máis equitativo, sen prexuízos e onde todos colaboremos para manter a natureza humana, vexetal e animal en harmonía.

     As expresivas ilustracións de Óscar Villán danlles vida a Extravaganzza e ao seu mundo totalmente acorde co ton textual.

                                                                                                                 ALBA PIÑEIRO

DARDO POÉTICO (LXVII) "Dous libros de coplas que coinciden ao cabo do tempo: SOPLACOPLAS E COPLAS"

$
0
0




Teño nas mans un libro ben especial. Dende que o vin fiquei prendido da súa orixinalidade 

e da coincidencia coa miña maneira de crear nun determinado intre. Estou a falar do 

poemario infantil  Soplacoplas, da escritora arxentina Cecilia Pisos.

     
     
     O libro encántame. Está ateigado de poemas que mesturan o cotián coa maxia e a fantasía.  Ademais, os versos –que son coplas- van acompañados de suxestivas ilustracións, creadas por Juan Vidaurre, que nos trasladan a universos imaxinativos máis alá do evidente.
     
     Di a autora, nada en Bos Aires en 1965,-que exerceu de docente en diferentes cátedras universitarias e foi editora de libros de texto e de literatura infantil- o seguinte:
     
     Hai un par de anos, mentres preparaba un obradoiro de poesía para mestres, atopei na miña biblioteca o Cancionero tradicional argentino, recompilado por Horacio Jorge Becco e tamén atopei o libro El árbol de la copla, antoloxía prologada por Leopoldo Castilla. Foi comezar a ler as coplas, que non veñen nunca por unidade senón por ducias, e comezaron a saír todas de entre as páxinas dos libros. Ao pouco tempo, dun xeito inesperado, comezaron a facer glub glub no peito as coplas propias…
     
Cecilia Pisos
     

     Así naceu en Cecilia Pisos este Soplacoplasmarabilloso que leo e releo con moitísimo pracer.

En el verde de tus ojos
va un barquito a navegar;
yo estoy adentro del barco,
¡no vayas a parpadear!
     
     Poesía actual, delicada, dun lirismo emocionante dentro dunha estrutura estrófica tradicional fresca e musical.

Las nubes en altamar
son los sueños de los barcos.
Si una nube es pequeñita,
es de velero de charco.

     
     Que dozura! Que lirismo tan nidio e imaxinativo! Pero tamén temos o humor ben presente neste poemario:

Si te ha picado en el bosque
un mosquito como un lobo,
o estás muy Caperucita
o sin repelente, bobo.


     Ou as tan tan suxestivas preguntas, tan presentes na literatura de tradición oral, que dan un xogo impresionante á poesía:

¿Quién oye hablar a los peces
o callarse a las cigarras?
¿Quién es que escala los ríos
y quién nada en las montañas?

     
     E por que digo eu que me sinto tan identificado con este libro? Que me leva a prestarlle unha atención especial, á marxe da súa indubidable calidade? Pois moi sinxelo. Cando eu comecei a escribir poesía pensando nos nenos e nenas, o primeiro libro que escribín chamouse –e segue a chamarse- precisamente Coplas

     


     Andaba eu moi mergullado na literatura popular, base poética fundamental, e comprendín que as coplas me chamaban. Así que adoptei esta estrofa para escribir os meus primeiros poemas pensando que se poderían publicar. Ao mesmo tempo, fun escribindo outro poemario con esquemas estróficos variados. Este chamouse Nenos. Ambos libros viron a luz xuntos no ano 1988  grazas a Carlos Casares, a quen lle debo tanto ao confiar en min nun momento coma ese. Eu non tiña nada publicado pensando na rapazada.
     
     E saíron nunha colección fermosísima da editorial Galaxia, deseñada por Manuel Janeiro, que se chamaba Tartaruga.

Posteriormente, nesta mesma colección, aparecería o meu terceiro poemario, Aloumiños. Case sen sabelo estaba poñendo os alicerces dunha carreira literaria que tantas satisfaccións me deu.
     No ano 2008 houbo unha  reedición moi especial de Coplas(e tamén de Aloumiños) nunha Tartaruga que xa non tiña nada que ver coa anterior.
   


     Como se pode ver, coincido completamente con Cecilia Pisos no poder invisible das coplas. Cando as les, borboriñan no teu interior, sacódente e empúrrante a escribir.
     
     Comparto, deseguido, unhas mostras que foron o resultado desa necesidade creativa que me produciron. Pasaron trinta anos e sigo amándoas. A razón? Pois que con elas comezou todo. Introducín nesas estrofas de procedencia popular, desexos e visións do mundo, penso eu, universais. Temas que me preocupaban e que eu quería trasladar ao lectorado con dous obxectivos: que se emocionasen coa poesía e que reflexionasen co que ocorría ao seu redor.
     
Aquí están catro delas:

Mira ese neno pequeno,
cativo, mexeriqueiro.
Mira se ten no seu rostro
as lembranzas dos invernos.


Ou estoutra, para reflexionar

Os tesouros dos rapaces
son inxenuos e sinxelos.
Os tesouros dos maiores
son ruíns e medoñentos.

Pero os rapaces e rapazas nunca son uns anxos caídos do ceo, non:

Un paxaro busca cores
nas nidias augas do estanque,
mais un neno cunha pedra
faille coller o andante.

E nesta forma marabillosa, que é a copla, tamén podemos introducir desexos:

Que as árbores falen.
Que as árbores berren.
Que caian as follas
e os males enterren.

     Despois de todo o escrito, pódese comprobar a razón pola que me sinto ben preto dese fermoso Soplacoplas, de Cecilia Pisos.
     
     Unha auténtica e gozosa casualidade.

                                                                                                                                          ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO



REMUÍÑO DE LIBROS (53) "Unha longa viaxe", De Daniel H. Chambers / Federico Delicado (ilustr.)

$
0
0





TÍTULO:  Unha longa viaxe



AUTOR:  Daniel Hernández Chambers

ILUSTRADOR: Federico Delicado




TRADUCIÓN: Xosé Ballesteros



EDITORIAL: Kalandraka




Daniel Hernández Chambersescribiu e Federico Delicadoilustrou un álbum tan fermoso como necesario. “Unha longa viaxe” é unha narración agridoce, belida e intelixente.
     
     Un álbum que, sen adozar o que conta, reflicte un problema doloroso e, por desgraza, ben actual: a inmigración forzosa.
     Hernández Chambers cóntanos dúas historias paralelas que se cruzan. Dúas historias de longas viaxes por razón distintas e semellantes obxectivos.
 
Daniel Hernández Chambers
     Por unha banda, un grupo de persoas, familias que sofren, teñen que abandonar a súa casa co imprescindible e foxen porque a guerra comezou. Descoñecen o seu destino pero deben marchan porque queren sobrevivir. Chama a atención o pequecho que se resiste a deixar aquelas cousas que ten. Diríxense cara ao norte sen máis.

     Por outra banda, unha familia de aves – son gansos- tamén debe partir, estes cara ao sur, porque se achega o inverno e onde están non poden vivir. Cuestións climáticas son o motivo. Aquí é a filla a que se opón a partir, porque non cre ter forzas para voar durante tanto tempo. (- Teño medo, mamá! // - Medo?  // -Aínda son pequena. Non creo que poida voar tan lonxe)
     
Ilustración de Federico Delicado

          Uns e outros comezan a marcha forzosa.  As persoas atópanse durante o camiño con moitos atrancos: a chuvia que os fai andar cos pés afundidos na lama, desinterese de moitos co seu drama, protestas, queixas. A maioría ollan cara atrás con tristura. Senten a fame e mais o cansazo, pero teñen que avanzar sen desmaio malia as dificultades.
     
     A climatoloxía é a maior dificultade que se lles presenta ás aves. Pero tampouco se deteñen. Ambas expedicións van cruzarse e, con dicultades,  chegan ao seu destino. As aves acadan o seu obxectivo. Poderán decansar. Os humanos, pola contra, atopan unha barreira que lles vai impedir que avancen e se asenten: as fronteiras están pechadas.
 
Ilustración de Federico Delicado
     Un relato doce para uns: os gansos; terrible para outros: os humanos. Unha narración realista que pon sobre a mesa o problema dos refuxiados. Reivindica o dereito das persoas a vivir unha vida digna. Persoas que claman xustiza nun mundo de desigualdades e que arelan un territorio que lles permita cubrir as súas necesidades fundamentais.
     
     Nesta obra, autor e ilustrador –que grande, Federico Delicado!- conseguen equilibrar perfectamente o ton do relato. Hai nel olladas tenras, pero tamén expresións marcadas polo medo. 
    
Federico Delicado
     A historia é dura e limítase, polo que conta e polo que non, a expoñer as situacións para que o lectorado tire conclusións, reflexione e se faga preguntas. Os feitos están aí. Daniel Hernández Chambers cóntaos e Federico Delicado debúxaos. Porén, teñen que ser os lectores e lectoras  quen xulguen e pensen sobre a sociedade  na que viven, que sexan críticos e, á vez, gocen dunha obra literaria ben feita.
     
     Para iso, entre outras cousas, está a boa literatura.
                                                              

                                                                                                             ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO


REMUÍÑO DE LIBROS (54) "Nina e Antón", de Antonio Ventura

$
0
0



TÍTULO:Nina e Antón.



AUTOR: Antonio Ventura.



ILUSTRACIÓNS: Alejandra Estrada.



TRADUCIÓN: Manuela Rodríguez.



EDITORIAL: Kalandraka.





Nina e Antóné un fermoso álbum ilustrado que da man de Kalandraka chega na nosa lingua para os primeiros lectores, aínda que calquera lector que se achegue a el vai desfrutar desta tenra historia que nos lembra a grandeza que encerran as pequenas cousas, agochadas, moitas delas, dentro do cotián.

     O seu autor é o escritor e editor Antonio Ventura,vencellado dende hai moito tempo ao mundo da literatura infanto-xuvenil e, xa que logo, bo coñecedor deste panorama literario.
 
Antonio Ventura (Foto Ed. Tramuntana)
     Proba disto é Nina e Antón pois está concibido, tanto no contido coma na forma, a xeito de homenaxe á respectada pintora belga e creadora de personaxes tan entrañables coma Ernesto e Celestina , Gabrielle Vincent.

     A través dunha linguaxe clara, directa e vertebrada polo diálogo dos seus protagonistas, coñecemos a Nina e mais o seu gato Antón. A escena ten lugar na casa de Nina, onde decide lerlle a Antón o seu libro favorito. Ante a percepción desta de que el non amosa todo o interese que debería ter, enfádase e recrimínalle ao seu amigo a súa actitude. Pero esta situación dura pouco porque ambos se decatan de que, aínda que se despisten, o que máis lles gusta é poder compartir libros tan fabulosos coma aquel no que aparecen un oso e unha ratiña.
 
Ilustración de Alejandra Estrada
     A maxia dos libros e o seu poder coma vínculos que axudan a tender pontes entre realidades e universos diferentes están presentes neste álbum.


     A ilustradora colombiana Alejandra Estradaé a encargada de darlles vida aos protagonistas a través do xogo cromático que amosa a identificación entre as ilustracións e a voz textual.



                                                                                                                           ALBA PIÑEIRO



DARDO POÉTICO (LVIII): "Unha boa ocasión para coñecer e ler a Ida Vitale".

$
0
0




Soa o teléfono. Chámanme do Faro de Vigo. Queren sabere a miña opinión sobre a concesión 

do Premio Cervantes, 2018, á poeta uruguaia Ida Vitale.


          Non sabía nada. Infórmame a xornalista. Éncheme de alegría.  Por fin unha muller galardoada con este premio. Son moi poucas e hai moitas escritoras que merecen ser recoñecidas. Xa comeza a ser hora de que se as valore.
    
Ida Vitale le uns seus poemas
     
     De Ida Vitale lin algún libro hai ben tempo, ata que me fixen coa súa poesía completa (ou case). Un libro magnífico, editado por Tusquets en maio de 2017, recibe o nome de Poesía reunida (1949-2015). Misión cumprida. Adentreime no seu mundo poético e fiquei entusiasmado.
     Polo uso exquisito da palabra, pola autenticidade dos seus versos, polo seu compromiso co ser humano, pola claridade do seu discurso poético, esta muller deixou pegada en min.
 Non é unha escritora (tamén escribe prosa) allea aos recoñecementos literarios. Ademais do recente Cervantes, Vitale recibiu o XXIV Premio Reina Sofía de Poesía Iberoamericana (2015), o Premio Internacional de Poesía Federico García Lorca (2016) e o Premio Max Jacob (2017) entre outros moitos.


ÁRMASE una palabra en la boca del lobo
y la palabra muerde.

En el movedizo fulgor del cielo
hacia el ocaso,
callada encalla; se vuelve brillo,
es Venus:
cordera que encandece.

     
     Ida Vitale é unha muller de 95 anos que naceu en Montevideo, que estudou humanidades e foi docente de literatura ata os anos setenta. As adversidades políticas forzárona, coma a tantos intelectuais, ao exilio: residiu en México de 1974 a 1984 co seu marido o profesor e poeta Enrique Fierro. Con el volveu a Uruguai uns poucos anos e despois, dende finais dos oitenta,  estableceuse en Austin, Texas.
     

    
      Juan Ramón Jiménez (unha das súas influencias), ao recibir o seu segundo poemario –Palabra dada- afirmou que enchera o seu nome de misterio e encanto e incluíuna, pola súa “penetración naturalísima”, nunha proxectada antoloxía “agochada” de poetas mozos.


UNA hora que crece como unárbol,
que con iguales ramas de pavor
toca el cielo,
su púrpura angustiosa,
una hora que crece como un árbol.

Que no cabe en el olvido y que nos cela
y nos vigila como a fruto propio.
¿De quién al irnos nos despediremos?
¿Quién vanamente quedará aguardando
en esa hora de final paciencia?

     
     De Ida Vitale escribiu León Felipe en 1947 que “das fuego a sombra, en la ceniza llama, / asombras si iluminas, verde rama”.
     
     A lectura da súa obra produce un pracer insospeitado, como afirmaba o gran poeta colombiano Álvaro Mutis. Eu podo corroboralo a nivel persoal.
    

     Penetrante, amiga do verso curto, aguda, intensa, orixinal, que penetra no máis fondo do lectorado, clara, simbolista a súa poesía é o fiel reflexo da súa actitude belixerante a prol da palabra e do compromiso social. Literatura por riba de todo.
   
      Aproveitemos  o galardón concedido para coñecela mellor.Para lela. Estou seguro de que é unha descoñecida a certos niveis e é unha mágoa. Alguén coma ela debe ser lida e valorada neste país polas lectoras e polos lectores da boa poesía.


DE un jardín, el resumen
bajo una claraboya.
Entre plantas sin flores
para recuerdos tristes,
el siempre solitario trazó
su ruta de irrealidad,
el repetido hastío de décadas iguales.

Joven, perdió su vida;
viejo, murió sin saber cómo armar
las cenizas del resto.

                                                                                                                      
Levante. EMV





                                                                                                                                      ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO

HENRY DAVID INGLIS, EL ESCOCÉS QUE SIGUIÓ LOS PASOS DE DON QUIJOTE

$
0
0
Uno de los libros menos conocidos de la literatura británica decimonónica es Rambles in the Footsteps of Don Quixote, publicado en 1837 en Londres, dos años después del fallecimiento de su autor. Lo firmaba Henry David Inglis, escritor escocés cuya reputación en vida se cimentó gracias a los muchos libros de viajes de los que fue autor, volúmenes siempre interesantes y bien escritos en los que Inglis, a veces bajo el seudónimo de Derwent Conway, relataba sus periplos por diversas partes de Europa. Nacido en Edimburgo en 1795, el intrépido caledonio visitó, a lo largo de su breve vida (murió a los cuarenta años), regiones como Dinamarca, el Tirol, los Pirineos, Baviera o los países escandinavos, y sus descripciones de todas estas geografías son siempre vivaces y denotan una enorme capacidad de observación.

Inglis llegó a viajar también a España hacia el final de su vida, y fruto de su visita tenemos su libro Spain in 1830, que demuestra a las claras su interés por la cultura española, si bien, como tantos otros escritores británicos de la época, el escocés no puede evitar un cierto sesgo ideológico que lo lleva a criticar, a veces con poco fundamento, algunas de las prácticas culturales que observa. De lo que no cabe la menor duda es de la atracción que Inglis sentía por el Quijote de Miguel de Cervantes, libro que guardaba en la más alta consideración y que, como podemos comprobar en la obra que en estas líneas nos ocupa, conocía a la perfección y había estudiado profusamente.


Su Rambles in the Footsteps of Don Quixote es tanto un homenaje a la literatura cervantina como un admirable e ingenioso ejercicio de crítica literaria. La premisa es sencilla: un británico cuyo nombre desconocemos pero que podemos identificar fácilmente con el propio Inglis, se encuentra en Toledo en el primer tercio del siglo XIX, y decide aventurarse por territorio manchego en busca de los lugares por los que el Caballero de la Triste Figura y su escudero Sancho Panza transitaron en las páginas del Quijote. Llega así al pueblo de Martín Esteban, que identifica con la localidad en la vivía Don Quijote, y allí se encuentra con un barbero que asegura ser descendiente de Maese Nicolás, el barbero cervantino. Este barbero y el narrador trabarán amistad y saldrán a recorrer La Mancha juntos, al modo de Don Quijote y Sancho, tratando de seguir los pasos exactos del ingenioso hidalgo.

A lo largo del viaje no faltan, como en la novela de Cervantes, interesantes conversaciones entre el narrador y el barbero o alguna que otra narración intercalada que demuestra que Inglis estaba perfectamente familiarizado con la tradición picaresca española del Lazarillo, el Guzmán, el Buscón y compañía. Su itinerario manchego los lleva, por ejemplo, a la venta que Don Quijote confundió con un castillo, a la Sierra Morena o al lugar en el que el caballero andante luchó contra los molinos de viento que creyó ser gigantes. En la narración de esta novela, completamente ficticia, claro, se incluyen descripciones de la geografía manchega que Inglis sin duda visitó durante su estancia en España, pero puestas siempre al servicio de los comentarios sobre la obra de Cervantes, cuyo contenido el autor critica con total conocimiento de causa.


En uno de los capítulos, el undécimo, Inglis incluso nos habla con admiración de la enorme popularidad de la que disfrutaba Cervantes en la España de la época, señalando que "de los ocho o diez arrieros con los que compartí un cocido en esta posada, ninguno de ellos desconocía a Don Quijote y sus hechos ni las razones por las que Cervantes disfruta de la veneración de sus compatriotas". A través de la figura del narrador, el autor da buena cuenta de su admiración por la novela cervantina e introduce interesantísimos pasajes de verdadera crítica literaria en los que Inglis se revela como un auténtico cervantista, de esos que la mayor parte de los cervantistas de hoy desconocen por completo. Por fortuna, esta rareza de Henry David Inglis ha sido traducida al español bajo el título de Andanzas tras los pasos de Don Quijote (Vigo: Editorial Academia del Hispanismo, 2012), en una cuidada edición de Beatriz y Fernando González Moreno que mantiene las ilustraciones originales del gran George Cruikshank y viene precedida de una excelente introducción que esperemos que dé una mayor visibilidad a una obra que todo lector interesado en el Quijote debería conocer.




                                                  ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

REMUÍÑO DE LIBROS (55) "Eu ben vin, virivín", de Manuel Rico Verea

$
0
0







TÍTULO:  Eu ben vin, virivín. Cancioneiro infantil para dicir, contar e cantar.




AUTOR: Manuel Rico Verea. Obradoiro Experimental de Música Tradicional.  (con Nani García).




ILUSTRACIÓNS:  David Rodríguez



EDICIÓNS  XERAIS DE GALICIA. 2018




Manuel Rico Verea (Foto, Edicións Xerais)

Cando vexo que sae do prelo un novo libro de literatura tradicional, síntome moi feliz. E se ese libro é un cancioneiro infantil para dicir, contar e cantar, a satisfacción multiplícase por mil.
     

     Levo ben anos proclamando a quen me queira oír que a poesía debe entrar en voz alta nas aulas e nos fogares, que a literatura de tradición oral ten que ser o primeiro paso do alumnado á hora de tomar contacto coa poesía e que cantar con eles nas aulas (e nas casas) é unha actividade gozosa de incalculables beneficios.
    
Ilustración de David Rodríguez
     
     Por iso saúdo con ledicia o libro Eu ben vin, virivín, dun home, Manuel Rico Verea, que leva moitísimo tempo – e con acerto- traballando neste eido fundamental para a formación da rapazada e de Nani García, un músico de moi alto nivel a quen non fai falta presentar. Entre ambos crean un documento sonoro (o libro contén un CD) que aproxima aos lectores e lectoras a novas referencias musicais coas melodías do cancioneiro infantil galego. Pero o conxunto de poemas sinxelos permiten, ademais de seren cantados, seren ditos en voz alta e gozar da palabra como elemento rítmico e engaiolante.
    
Nani García
     Achegarse ao cancioneiro, como din os autores, produce “unha sorpresa polo poder evocador das pequeñas composicións rítmico-literarias, polo seu valor pedagóxico e, sobre todo, polo proceso recreador ao que se ve sometido a través do tempo”.

     O libro está ateigado de rimas, de recitados, de fórmulas máxicas, de encadeados e de cancións máis representativas do cancioneiro de tradición que nos falan do mundo dos animais:

Xoaniña voa, voa
que che hei dar
pan de broa.

Xoaniña voa, voa
vai e tráeme
alguna nova.

Xoaniña voa, voa
que teu pai
vai en Lisboa.

     Neste libro temos tamén un apartado de actividades didácticas das cancións, que permiten ao educador/a tirarlle moito proveito a cada tema. Actividades para coñecer curiosidades dos animais protagonistas, denominacións varias deses animais e nas súas páxinas  anímase a memorizar, a contar e a cantar temas fermosos e alegres. Posúe, ademais, una sinxela e marabillosa partitura e no disco hai posibilidades de interpretar en play back que o fan máis lúdico aínda.
    
Ilustración de David Rodríguez
     
     
Un libro para traballar a lingua, o ritmo das sílabas, a psicomotricidade e algo que eu defendo dende sempre: a unión e interacción de música e verso.
     
     Unha alfaia, sen dúbida, o CD que trae o volume: un documento sonoro creado polo Obradoiro Experimental de Música Tradicional, formado por Manuel Rico e Nani García, que fan deste proxecto un luxo para a nosa literatura e a nosa lingua.
     
      Conta ademais, cunhas vivas ilustracións de David Rodríguez, en cor, atraentes e suxestivas que envolven os textos de calor pictórica.
     

     Imprescindible.




                                                                                                                                        ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO

"Poemas no Nadal", de Antonio García Teijeiro

$
0
0




Tempo de Nadal. Luces que cegan. Miserias que se agochan.

Rebumbio. Ledicia (falsa ou real?). Reunións familiares. Apertas e emocións. Compras e gastos. Viaxes e reencontros. Bágoas e bailes. Ilusións  e compromisos. Risas sinceras e das outras.  Todo é branco en cadros, postais e películas. Comidas excesivas e cava. Desexos de paz, de amor, de saúde.
     No medio de todo, soan as panxoliñas. As de sempre e algunas outras, en inglés, en galego ou en castelán.

     Decidín facer unha aportación en Versos e aloumiños: agasallarvos uns poemas de Nadal, talvez algo diferentes. Uns teñen música; outros non. Pero quero compartilos e que sexades felices.
     Así que, se vos apetece, podedes lelos sen compromiso.
     Para todas e todos vós.
     Que a luz de Nadal vos deixe seguir pensando os que o facedes.
    


A LUZ DO NADAL

Os nenos camiñan
e xogan e brincan
na rúa calada
que cobren de risas.
 
E inventan trouleiros
palabras de neve
que borran as penas
que a terra non quere.

Cantigas e risas
veñen anunciar
que peta na porta
a luz do Nadal.

Un Nadal que amose
como vai a vida.
Un Nadal que cure
con paz as feridas.

Un Nadal
          que abrigue.
Un Nadal
          Turrón!
Un Nadal
        que acougue
Un Nadal
          Canción!





PINTAN AS VERBAS DE PAZ

Bailan as nenas douradas.
Pintan as verbas de PAZ.
Soñan e cantan e xogan
Quere que cale o Nadal.

Sonche todas ben distintas.
Pintan as verbas de PAZ.
Cartas escritas no vento
para que as lea o Nadal.

Soben e baixan das nubes.
Pintan as verbas de PAZ.
Rouban folerpas  no ceo.
Brincan collidas da man.

Saben que a dor mancha a Terra.
Pintan as verbas de PAZ.
Borran  disparos e berros.
Queren que fale o Nadal.

Queren tocar as estrelas.
Pintan as verbas de PAZ.
Queren que non molle a chuvia
E que non minta o Nadal.




PAPÁ  NOEL

E este vello,
                      quen vén sendo?
Non me soa,
                       nin o entendo.
Ten a barba
                      branca e longa.

Vaia traxe
                 de milonga!!!
E que fai
                 o vello aquí?
Quizais veña
                    de París.
Home, non,
                    non é así.
Ben, iso
                 diralo ti.
Tanto ten,
                 pouco me importa…
Cala,cala,
                anda na porta!
Carga
             cun saco moi grande?
Si, que o dobra
                         cara adiante.
Ten un gorro
                    cun pompón
e un bandullo
                       de lambón?
Leva un traxe
                        colorado
O Apalpador. Ilustr. de Leandro Lamas
e co cu
             non dá amañado?
Tantas cousas
                      eu non vexo
mais semella
                        algo tatexo.
Ah!  Xa sei,
                      ben sei quen é
   Non é mago
                    nin é rei.
El está
            no seu papel.
                                É Papá,
                                            Papá Noel!!!!

                  

     
                
CONSTRUÍNDO SOÑOS

Constrúen
              os nenos
              mil soños de azul,
                              de verde, de estrelas,
                              de pombas, de luz.

E non piden
                    lúas
                    nin ouro, nin prata.
                            Mais dóelles ver
                            persoas sen casa.


Rapazas, rapaces
                            collidos da man
                                son aspas  que xiran.
                                Muíños de paz!

Son aves que voan.
         Son  bicos no ceo.
                 Son ollos que buscan
                                                  sorrisos sinxelos.
Panxoliñas ledas
                               con sabor a mar.
Voces que acariñen
                                    despois do Nadal.
      


BEN UN DÍA E OUTRO MAL                         .

A ledicia de Nadal,
                   ben un día
                                     e outro mal.
Cando soan os tambores
                    Santa Claus
                                        queda sen cores.
E se soan as trompetas
                    cobre o ceo
                                          unha baeta.
Cando chegan os Reis Magos,
                   ti comezas,
                                         eu acabo.
O soldadiño de chumbo
                      cunha perna
                                            pisa o mundo.

E se quere ir a Belén
                       vai nun barco
                                               de papel.
Por aí anda un capitán
                                       nunha nube de verán
    e ten balas de algodón
                              na pistola de turrón.
Sobre as rúas
                     choven flores.
Cantan chuscos
                      reiseñores.
Mais tamén a chuvia anega
esperanzas que hai na terra.
E no tempo do Nadal
                               uns van ben
                                                  e algúns van mal.
Co que ocorre cada día
                              vai por barrios
                                                       a  alegría.
                    


TODOS A BELÉN

Todos a Belén.
Uns imos nun burro,
outros van no tren.


Din que nun portal
un neno naceu.
Vaia, que ocorrencia!
Polo que lle deu!

Unha bolboreta,
que non voa ben,
encarga un billete
para ir no tren.

Quere ver o neno
a bolboretiña
e quere pedirlle
ás de prata fina.

Mais dinlle que o neno

dorme nun presebe,
mentres fóra caen
folerpas de neve.

Ai, a bolboreta,
que non voa ben,
vai quedar na casa.
Non irá a Belén.

Cáenlle unhas bágoas,
cando marcha o tren.
Xa sabe que nunca
vai voar moi ben.

Dez e dez son vinte.
Dez por dez son cen.
Bela bolboreta,
voa ata o roibén.



HOUBO UN TEMPO DE NADAL


María ten unha tenda
de brancos soños bordados.
Xosé, que é un bo carpinteiro,
fai mobles para gardalos.
 
E o neno recorta bicos
de menta e doutros sabores.
E planta no seu xardín
apertas, chanzas e flores.

E xoga cos rapazolos
no medio e medio da praza.
Rapaces ben diferentes
que berran, brincan e danzan.

E móllanse, móllanse todos
baixo a chuvia agarimosa.
E  van de estrela en estrela
enchendo o ceo de rosas.
 
E  na tenda de María,
cando quedan sen bordados,
o neno e mais os amigos
secan os rostros mollados.

E Xosé bota un sorriso
do xeito máis natural.
E lembra que noutro tempo
se celebraba o Nadal.




SORRISOS DE CORES



En cada estrela,
                         un sorriso
                         de moitas, de moitas cores.
Sorrisos verdes
              vermellos
              amarelos
                            e de flores.
Sorrisos de mar azul,
              de lúa chea
                                 ou salgados.
Mais algúns
                  talvez baleiros;
      outros, de lume
                            ou calados.

Un sorriso en cada estrela
e raiolas nas olladas.
Cancións que aneguen a terra
de caricias desexadas.

En cada estrela, un sorriso.
Un sorriso universal
       de agarimo e de xustiza
                      sen carautas de Nadal.

                                                                           

                                                                                      ANTONIO  GARCÍA  TEIJEIRO
                        
                  

      


            

             
     




UNHA CONVERSA SOBRE JACQUES BREL CON LUIS GARCÍA GIL

$
0
0
Luis García Gil
Sobre Jacques Brel, o xenial cantautor belga que me levou a querer aprender francés cando eu non contaba máis ca once ou doce anos, xa falei nestas mesmas páxinas hai uns anos. Pero hai só unhas semanas tiven a oportunidade de gravar para un episodio do meu podcast El Envés de la Página (título cunqueiriano onde os haxa, por certo, que fai referencia a unha columna que don Álvaro escribía no Faro de Vigo nos anos sesenta) unha conversa co escritor gaditano Luis García Gil precisamente sobre Brel. Como poderedes comprobar na súa páxina web, Luis é un especialista no legado musical dos cantautores e leva xa escritos unha chea de volumes adicados a importantes nomes do xénero, coma Joan Manuel Serrat, Luis Eduardo Aute, Javier Ruibal ou Patxi Andión. Nestes últimos tempos vén de publicar unha biografía da cantante Marisol (Marisol, Pepa Flores, corazón rebelde, en Ed. Milenio) e está a traballar en estudos sobre Carlos Saura e Jean Cocteau, pois o cinema é outra das súas grandes paixóns.


Jacques Brel


Luis é tamén autor dun dos poucos libros escritos orixinalmente en español sobre Brel. Titulado Jacques Brel, una canción desesperada (Ed. Milenio, 2009), é un traballo excelente no que se repasan tanto a traxectoria vital do chansonnier belga como a súa obra musical e poética. A min sempre me interesaron esas biografías que teñen moi en conta a produción artística do personaxe de quen se ocupan, xa que adoita ser a razón principal pola que me achego a este tipo de libros. E, sen dúbida, isto ocorre nesta biografía de Brel, na que Luis traballa baixo a idea de que a vida do cantautor belga é indisociable da súa concepción poética e musical. Calquera que desexe coñecer a Brel máis en profundidade ten unha cita inexcusable con esta obra, que na nosa conversación tomamos coma excusa para falar de Brel, de música, de literatura, de poesía e de moitas outras cousas que agardo que vos resulten interesantes. Déixovos aquí abaixo o podcast completo, desexando que a súa escoita vos leve a coñecer un chisco mellor a figura de Jacques Brel e, se cadra, a desempoar e voltar a gozar cos seus discos.



                                                                             ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

ESCAPARATE POÉTICO (CXIX) Luisa Castro

$
0
0







                                                        LUISA CASTRO  (Foz, 1966)





ANQUE se rían dos versos que che escribo
e que deixo agochados entre as mantas do catre
pedaleo
e Vegadeo é de lonxe unha caixa de mistos,
levo alas nas rodas,
vou en llanta,
Luisa Castro (Foto de  Lisbeth Salas)
recoñezo a paisaxe e teño alma porque fago amizades
cunha recua de cans de varios pobos e diversa índole

          Ládranme porque te amo,
          tíranseme ós zapatos coma fanecas salvaxes.






AS MONXAS mándanme ler as escrituras
porque son buena e teño cara de buena, loiriña, así,
e teño cara de vocación
e son a primeira
en resolver os problemas de Rubio.

Ás veces xuro, pero iso é porque non teño país, mamá.

Pero son buena
e canto no coro flores a María,
vou ás novenas de maio co uniforme cheo de barro
de xogar cos pícaros a feitos e verdades
pero as monxas pensan que é porque son medio neno

e xogo ao fútbol.





OS RAPACES que vivían na cidade tíñannos medo.
Facían fermosos castelos na praia
por un minúsculo puzle de Michelín,
inchaban globos durante horas,
paseaban o espigón, comían peixiños con sabor
a gasoil, napolitanas
e medo.

Cando meu primo ameazaba coa súa presenza
os rapaces da cidade poñían os chubasqueiros
e corrían a refuxiarse
en castelos outísimos de virtuosa construción.
Solitarios.

Nós non tiñamos tempo para puzles nin castelos:
respectabamos a area.




ÓDIOTE omo as batas de casa comigo dentro,

ti, poético, patético, pegado a min como as batas de casa.

Deixo espazo entre liñas,

cómpre facelo así,

de outra maneira non cabe o meu desgusto


mentres renxe a cama comigo dentro,

estoura o quentador comigo dentro,

acéndese a luz da escaleira comigo.





DESPOIS dunha tarde escribindo poemas
métome na ducha
e só sinto
estancarse no embigo a auga morna que vén
da tubería.

Nin sequera o chorro frío dos amigos de Loeffler.




(Do libro Baleas e Baleas, editado pola Ed. Galaxia, 2018)


UN PUNTO DE VISTA PARA VALORAR E AMAR A POESÍA

$
0
0

A poesía, ben se sabe, é para min unha paixón. Compro poesía, leo poesía, animo a ler poesía, descubro poetas, contaxio poesía, escribo sobre poesía, en definitiva, vivo en poesía.

     
     Afirmo, como Teresa Guedes, que a poesía non se ensina: fíltrase. Que ten que haber mediadores (case sempre, mediadoras) que contaxien, que seduzan, que amosen camiños aos nenos e nenas.
     
     Que nese achegamento á rapazada está a chave para que a poesía deixe de ser tan minoritaria como é agora. Proclamo que os rapaces e rapazas non poden pasar os primeiros anos da súa formación de costas ao feito poético. Que a poesía debe presentárselles en voz alta, con ilusión. Que hai que facelos entrar no mundo do verso aproveitando a súa curiosidade con versos variados, ben construídos,poemas que non os infantilicen e animándoos a cantar cancións tradicionais e poemas postos en música.

    

     
     Estou con Gabriel Janer Manila que a escola non pode pretender facer poetas, pero si persoas que amen a poesía,que a coñezan e que a valoren polo que achega.
     
     Porque a poesía pode cambiar comportamentos. Dou fe diso. Porque nos anima a facer preguntas, a coñecer e a entender mellor en que mundo vivimos, a reflexionar e a saber un pouco máis quen somos, a cultivar a sensibilidade, a reflexionar e a fortalecer a nosa personalidade.

     

     
     Temos que ser conscientes de que a poesía GUSTA AOS NENOS E NENAS se se lles presenta dende a paixón e a honestidade. Non merecen, de ningún xeito, que se lles transmitan os nosos prexuízos e medos. Temos que invertir a tendencia, axudalos a gozar cos versos e axiña comprenderán o tesouro que conteñen as palabras utilizadas cun ton poético. Os adultos teñen que perderlle o medo ou a indiferencia que lles provoca. Unha boa maneira é ler poemarios para achegárllelos aos pequechos.

     


     Non podemos consentir que non se prescriban poemarios nos centros, que os pais e nais non lles lean poemas aos seus fillos/as, que se menosprece o discurso poético como algo menor, que non haxa poemas nas bibliotecas das aulas e dos centros.
     

     Tampouco podemos consentir que a poesía sexa algo residual nas clases, unha desculpa para encher ocos mortos, para achegérllela dun modo mecánico. Porque a poesía é emoción. Porque sacode por dentro. Porque moviliza sentimentos, demasiado tempo durmidos. Porque provoca pracer. Porque arela pegarse á pel e rematar no corazón de quen a le.E, non o esquezamos, porque pode ser divertida, lúdica, fresca, sólida se cumprimos coa nosa obriga: procurar poemarios de calidade que non infantilicen e falten ao respecto ao pequeño lectorado.


     Hoxe en día xa non quedan desculpas. Hai, na Galicia nosa, unha poesía variada e de calidade. Hai persoas, homes e mulleres con talento, que escriben poemarios de enorme calidade. Fóra desculpas. Fóra prexuízos. Poñamos en valor a poesía  e ollemos cara ao mundo sen complexos, sabendo onde estamos, que buscamos e que pretendemos. Veremos a realidade con máis claridade e descubriremos moitos ollos que buscan a luz preto ou lonxe de nós, tal como di este poema do meu Paseniño, paseniño.
     


     Eu seguirei utilizando todos os medios posibles ao meu alcance para falar de poesía en todos os foros posibles, en cada recuncho, en baixo e en voz alta para que me entendan. Levo aí ben anos e non penso claudicar. Todo este mes (e outros moitos) foron dunha dedicación poética de enorme magnitude. Canso, si, pero feliz.

      Estes son os ollos que podemos descubrir se lemos poesía:


Hai moitos ollos no mundo,
ollos ledos e baleiros,
pequerrechos, preguiceiros,
ollos tristes e profundos.

Ollos ollando os abrentes,
ollos con olladas frías,
ollos de noites e días,
olladas de ollos doentes.

Ollos claros e marróns,
azuis, negros, verde escuro,
ollos que baten nos muros,
ollos-corisco e limón.

Ollos das pombas feridas,
ollos limpos, meiguiceiros,
ollos que aluman carreiros,
ollos de olladas perdidas.

Hai moitos ollos na terra,
ollos ollando as olladas
doutros ollos e as moradas
de tantos ollos que berran.


Ilustracións de Marcos Viso


             
                                                                                                                             
Para completar todo isto vou poñer aquí o meu Decálogo á hora de escribir poemas para a infancia e

a mocidade. É un texto que me solicitou o grande amigo e grande escritor Jordi Sierra i Fabra para o

número de xaneiro da revista dixital da Fundación Sierra i Fabra, La Página escrita. Dez razóns que

quero compartir cos lectores de Versos e aloumiños para salientar o agarimo e mais o respecto que os

lectores e lectoras da LIX merecen.





         
                                                                                                                                   






                   Escribir para niños y niñas no es nada fácil. Escribir poesía, mucho menos.
     Los niños y las niñas no son tontos. Son seres en formación pero con una agudeza insospechada para quienes no conozcan el complejo universo infantil (y juvenil).
     De ahí que lo que escribimos pensando en ellos/as ha de ser lo mejor y creado desde el respeto y el cariño por ellos.
     Llevo muchos años escribiendo poesía infantojuvenil y no dejo de exigirme cada vez más.
     Así que voy a compartir un DECÁLOGO con todos ustedes sobre aquellos puntos que me ayudaron a perfilar mi  obra.

1.     Se necesita un conocimiento amplio de la literatura de tradición oral. Por ahí deben ir encaminadas las lecturas primeras de quien escriba poesía infantil. La poesía popular es fresca, juguetona, irónica, musical, llena de versos que sacuden, que retan y proponen al lector. Una literatura llena de propuestas originales.

2.     Cuidar el lenguaje es fundamental si de escribir poesía se trata. Emplearemos palabras sonoras, palabras cuidadas que enriquezcan al lectorado. Construiremos con sentido todo el entramado poético midiendo el alcance de ese lenguaje que será sencillo (no simple) lúdico, humorístico, profundo, fresco…según el discurso poético que propongamos.

3.     Contaremos una historia en un poema, provocaremos sensaciones a través de la naturaleza, del ser humano, de las pequeñas cosas. Crearemos imágenes bellas, sugerentes, que provoquen el interés de los lectores/as educándolos en la sensibilidad sin que se note. La emoción será un elemento indispensable de los versos para que se cree un clima de sensaciones profundas que los envuelvan.

4.     Quien escriba poesía para los niños ha de andar por la vida con los ojos muy abiertos, los oídos muy atentos y el corazón permeable a todo aquello que pueda ser poetizado. Todo puede serlo si estamos convencidos de ello. El amor, la naturaleza, la mirada de un niño, la guerra, la injusticia, una caricia, un llanto, un gato en un tejado…temas universales que no pueden ni deben ser tabú cuando piensas en la poesía infantojuvenil.

5.     No debemos ignorar las estructuras poéticas de tantos y tantas poetas que, a lo largo de la historia, han escrito poesía. Este será un caudal más de creación. No hay nada que inventar. Todo está ya utilizado. Nuestro camino como escritor/a es saber ver aquello que se dice, lo que no se dice, cómo se dice y buscar los elementos que nos permitan ser auténticos. Cuanto más bagaje poético poseamos, mejor a la hora de escribir. Y eso es algo que se nota.

6.     Utilización de la rima. No me cabe la menor duda de que, en las primeras edades, la rima resulta necesaria. Engancha y se convierte en algo lúdico que permite expansionar el ingenio. Da ritmo y musicalidad. Pero hemos de ser conscientes de que no todo lo que rima es poesía. Si falta vocación literaria, rimar por rimar puede ser algo hueco. Con el tiempo comprenderán que la poesía sin rima, si está bien construida, es otra manera de concebir el hecho poético.

7.     Yo comienzo a escribir en mi cabeza. Y tomo notas en un cuaderno de aquellas cosas que me empujan a poetizar: un verso de un poema que leo, una frase, una canción y cualquier detalle o hecho, por mínimo que sea, que me encuentro en mi día a día al salir de casa. Es ahí cuando me esfuerzo en darle categoría poética a todo lo que me emociona. Y, con conciencia plena, escribo el autor del verso del que salió mi poema como homenaje y para abrir el abanico poético del lector. Referencias necesarias.

8.     Tras muchas vueltas y más vueltas, comienzo a darle forma al proyecto. Pongo música, tomo lápiz (o bolígrafo)  y un papel y comienzo a escribir el poema. Si el poemario que concebí es temático (vientos, mar, luna, Bob Dylan…) enfoco el trabajo hacia el tema escogido, pero ¡ojo! nunca hago un catálogo de objetos o seres de dicho tema, sino que intento crear un todo alrededor del objetivo marcado. De ahí que nunca pongo títulos a mis poemas. Todos ellos están al servicio de un asunto perfectamente reflexionado, un árbol con distintas ramas independientes pero unidas al tronco común.

9.     Me gusta que la poesía suene bien en voz alta. Creo que los niños y jóvenes han de acostumbrarse a decir poemas en alto. Atraen la atención propia y la de los demás, conmueven, contagian y congregan las emociones alrededor de la palabra poética y eso es algo muy recomendable. Y que, con el tiempo, aprendan a leer en silencio los poemas. Es un camino que el lector o lectora irá haciendo sin prisa y que madurará en su interior. El ritmo en los versos es fundamental. Medidas exactas, pausas adecuadas, entre otras cosas, producen un ritmo interno y externo envidiables.

1                        El poeta ha de conseguir que en sus libros haya poemas que precisen de una relectura. Poemas que intimiden, sacudan. Poemas abiertos que descubran matices en una segunda lectura. Que permitan al lectorado disfrutar pero también pensar, reflexionar. No me gustan los poemas planos. Y pongo en valor la musicalidad –una de las características de mis poemas-que no solo se encuentra en la rima. Me encantan los versos octosílabos. Dan mucho juego pero busco, también, estrofas variadas, más o menos complejas con versos de distintas medidas. Me encanta jugar con las palabras, inventar vocablos y crear poemas sin rima. Procuro que todo ello tenga cabida en el poemario. Y lo tiño de emoción. La emoción, para mí, es algo fundamental.

Mantengo que la poesía sin emoción es menos (o no es, incluso) poesía.


        ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO para “La Página Escrita”. 2018
                                                                                                                      




                                                                                                                                        ANTONIO GARCÍA TEIJEIRO











 ANTONIO  GARCÍA  TEIJEIRO

DISCOS MEMORABLES: LA FIGURA DE RINGO STARR

$
0
0
En 1973, tan solo tres años después de la agria ruptura de los Beatles, Ringo Starr había hecho sus pinitos en el cine con más pena que gloria y había grabado dos discos muy meritorios: Sentimental Journey y Beaucoups of Blues. Pero éstos eran álbumes que se adentraban, respectivamente, en el mundo de Tin Pan Alley y en el country que a Ringo tanto le gustaba. Es cierto que había sacado un par de buenos singles ("It Don't Come Easy" y "Back Off Boogaloo"), pero llegaba ya el momento de volver al pop y al rock, y Ringo decidió hacerlo a lo grande, reclutando a una serie de amigos que eran músicos de gran calidad y renombre (Marc Bolan, Nicky Hopkins, Harry Nilsson, Billy Preston y varios de los componentes de The Band) y solicitando la ayuda de los otros tres Beatles, que participarían por separado en la grabación y compondrían algunos de los temas.


Ringo, George Harrison y Bob Dylan en el concierto para Bangladesh

El resultado fue un disco verdaderamente redondo titulado simplemente Ringo, con una portada que en cierto modo recordaba al Sgt. Pepper's y con una serie de canciones que se han convertido en clásicos del repertorio del batería de los Fab Four: "I'm the Greatest", "Photograph" y su versión del "You're Sixteen" de Johnny Burnette. Escuchado más de cuatro décadas después de su edición original, el elepé se revela ya no solo como uno de los mejores de la discografía de Ringo, sino como uno de los discos más valiosos del rock y el pop de los años setenta, algo que suele olvidarse debido a la condescendencia con la que parte de la crítica se ha acercado siempre a la producción discográfica de Ringo en solitario.


Hace solamente unos días, tuve la oportunidad de sentarme y, con la ayuda inestimable del Skype, charlar largamente con Antonio, el director y la razón de ser de este blog, en un nuevo episodio de mi podcast Discos Memorables, que publico en mi canal de YouTube. A lo largo de más de 80 minutos, Antonio y yo nos acercamos a la figura de Ringo como músico y como personaje tanto dentro como fuera de los Beatles, y reivindicamos la necesidad de valorarlo en su justa medida. Acto seguido, vamos desgranando el elepé Ringo canción a canción, intercambiando impresiones sobre la música que esconden sus surcos y poniendo de manifiesto la gran calidad que atesora. Si os interesa y tenéis una hora y cuarto disponible para dedicarla a escuchar nuestra conversación, os dejamos el podcast en formato de vídeo aquí abajo. Y si no, os animamos a que (re)descubráis un disco que a veces se minusvalora injustamente pero que merece mayor atención tanto de la crítica como de todos aquellos melómanos y beatlémanos que se precien.




                                                   ANTÓN GARCÍA-FERNÁNDEZ

ANDEL DE NOVIDADES (1) Editorial Galaxia

$
0
0






Un novo espazo en Versos e aloumiños: Andel de novidades.
Nel imos dar a coñecer eses libros en galego que van saíndo nas editoriais Galaxia, Xerais e Kalandraka, para que se produza un achegamento e un coñecemento de títulos de LIX que saen cada certo tempo do prelo.
     Algúns deles serán comentados máis a fondo en Remuíño de Libros pero, deste xeito, ampliamos a oferta editorial para que se poidan follear nas librarías e así poder elixir en liberdade segundo o gusto do lectorado.
     Comezamos hoxe con algúns libros da Editorial Galaxia que acaban de aparecer  nas librarías.
  

Andrés Pombo Graña escribe unha novela sorprendente, O segredo das Burgas, que mergulla nas profundidades dun Ourense  descoñecido. Porque o que ninguén sabía é que debaixo das pedras da cidade se oculta un mundo de demos vingativos, un Averno espantoso que agocha segredos incribles polos que moitos poderían chegar a matar. Unha novela de bruxería e corrupción, de demos que aprenden a ser mellores e de homes que poñen a súa vida ao servizo de causas satánicas. (Galaxia. Col. Costa Oeste).






Francisco Castro escribe en Iridium a historia de Iris, unha rapaza que cursa primeiro de bacharelato e que, coma tantas e tantos do seu tempo, quere vivir a vida con intensidade. Pero Iris ten, ademais, unha discapacidade froito dun accidente de tráfico que lle deixa secuelas importantes. É unha raíña de Instagram, onde ten milleiros de seguidores en todo o mundo. seareiros que ignoran o que lle pasa e que se o soubesen igual non a querían tanto. Novela de denuncia da hipocrisía e unha historia de amor. 
(Galaxia. Col. Costa Oeste).




 
Os Fantomson uns fantasmas un chisco peculiares. E deles nos conta Patricia Mallo, que dan máis risa que medo. Unha historia que se move ás veces polo máis acó, ás veces polo máis aló, pero sempre, sempre, no territorio da gargallada máis terrorífica. As ilustracións son de Alba Cid. Con esta novela a  autora gañou a primeira edición do Premio de Literatura infantil Carlos Mosteiro.
(Galaxia. Col. Árbore)






En cancións e poemas aprendemos a debuxar, contar, sentir… Así podemos gozar dun álbum fermoso, Coas miñas mans, de Pablo Díaz, ilustrado por Lucía Cobo. Música para aprender os números, as cores, as comidas…pero tamén para cantarlle á lúa, á primavera e a moitas outras cousas. Cancións divertidas para medrar con alegría, das cales dúas naceron en colaboración con proxectos educativos do CPR Andaina, de Culleredo (A Coruña). O libro contén un CD coas cancións nun magnífico traballo discográfico.

(Galaxia. Sonárbore).

LUIS MIGUEL SÁNCHEZ ESCRIBE SOBRE "POEMAR EL MAR" en "¡Que viene el lobo!"

$
0
0



Cesáreo Martín de Vegae Pedro Fernández Giménez levan ben anos traballando a prol da LIX. Múltiples proxectos da súa autoría dan vida cultural ao lugar onde residen, Alicante.

   César (como lle gusta que o chamen) e Pedro son dúas persoas entrañables e centran os seus impulsos, ademais de múltiples proxectos, en dar a coñecer, a través de facebook, álbums ilustrados e poemarios fundamentalmente. Novidades, si, pero tamén rescatan do esquecemento verdadeiras xoias literarias.

    
Con Pedro e César en Alicante

     Hai uns días, no seu espazo ¡Que viene el lobo!, deron á luz unha crítica-reflexión do poeta Luis Miguel Sánchez Martínez sobre Poemar el mar. Un texto que me emocionou pola fondura, polo agarimo, por todo aquilo que salientaba arredor dun poemario que tanto amo. Foi algo inagardado que me puxo a pel de galiña.
Hoxe reproduzo aquí o texto, agradecendo a Luis Miguel tanta xenerosidade por parte de alguén  que sente a poesía moi dentro e que sabe do que fala.


Luis Miguel Sánchez Martínez

Así comezaba a entrada neste grupo dedicado ao ábum infantil e á poesía no facebook:

 En esta ocasión es nuestro querido amigo y mejor poeta, Luis Miguel Sánchez Martínez, quien nos recomienda, no un álbum ilustrado, si no un poemario titulado, POEMAR EL MAR, con el cual, otro buen amigo de este sitio lobuno (Antonio García Teijeiro), gano el premio nacional de LIJ en el año 2017.




POEMAR EL MAR
Antonio García Teijeiro
Xan López Dominguez, ilustraciones
Ediciones Anaya. 2018


Lo primero que me viene a la cabeza, después de haber tenido la suerte de encontrarme con este libro, es lo entrañable que me resulta la idea que lo nutre. Antonio García Teijeiro pretende - y sin lugar a dudas consigue – atrapar el mar en versos que juegan entre la rimas como si fuesen olas que van y vienen. Versos que mojan y burbujean en el alma, versos que envuelven de una sed lírica que no se agota; como el mar.
Las metáforas nos llegan como caricias dulcísimas del viento y a la vez pellizcan nuestra conciencia.
Poemas llenos de imágenes que activan el pensamiento y el corazón; sensorialidad impregnada en la palabra del poeta. Poemas que cantan los desvelos y preocupaciones por el devenir del mar, pues la poesía bella no anda exenta de mensaje. Un ideario a la altura de su imaginario.

     Así el poeta nos expresa lo dicho, en versos como estos:
Xan López Domínguez
“El mar
está triste,
con muchas heridas.
Unos peces se ahogan
¡ Salvemos su vida ! “

     Y lo expresa con la forma física del oleaje y el movimiento de los peces, es decir, de manera escalonada, como un vaivén, como un sumergirse y ascender queriendo cerciorarse de que todo está en su sitio, de que el mar sigue su evolución natural.
Los juegos de palabras nos remiten a una infancia marinera. El son de mar habita en el interior del poeta.
El poema, se convierte así en la consecuencia del juego, o incluso muchas veces es el juego mismo; esa función lúdica tan necesaria de la poesía que nos conecta con el ser que siempre fuimos y no queremos abandonar. El poeta es un niño que juega y sueña, y percibe la realidad en tal proceder y nos la ofrece limpia, con la belleza de lo puro.

     Así, encuentra palabras para dar salida a sus anhelos. Nos dice el poeta:
Xan López Domínguez
“ He encontrado
una palabra
que rima
con la sonrisa del mar:
sonrimar. “

     ¿Acaso no es esta recreación del lenguaje una de las formas que la luz de la inspiración ofrece a la poesía?
El efecto de la personificación le da al poemario una entidad que nos hace establecer un diálogo con el propio mar.
Y es aquí donde reside otro de los misterios que otorgan claridad al acto poético. Y este misterio que ilumina y asombra, no es otro que el hecho de comunicarse. Esa facultad para la que fue creado el lenguaje. Escribir y leer es comunicación en plenitud, y para ello el poeta utiliza todos los recursos estilísticos y expresivos que le son necesarios.

     Y así, retomando el pórtico de esta reseña, concluyo mi comentario diciendo, que después de haber leído esta propuesta de Antonio García Teijeiro, puedo afirmar sin temor a equivocarme, que estamos ante un libro atractivo y bien construido. Poesía que se siente, que acaricia y envuelve, pero también, como el mar, rompe, burbujea y nos lega la espuma
Salud, risas y abrazos a capazos.




PREMIO DA "FUNDACIÓN CUATROGATOS, 2019" PARA "POEMAR EL MAR"

$
0
0





La Fundación Cuatrogatoses una organización sin fines

de lucro creada en Miami, Estados Unidos, por los escritores
Sergio Andricaín y Antonio Orlando Rodríguez para
trabajar a favor de la cultura y la educación. Entre sus
principales objetivos están la investigación y el estudio de
la producción editorial en español dedicada a los lectores
infantiles y juveniles.

El Premio Fundación Cuatrogatos se instauró para
contribuir a la difusión y la lectura de libros de alta calidad
creados por escritores e ilustradores iberoamericanos.
Cada año, después de leer, analizar y discutir una amplia
y representativa muestra de libros de ficción para niños
y jóvenes, publicados en español por pequeñas y grandes
editoriales de Iberoamérica y Estados Unidos, un comité
realiza la selección de los títulos ganadores del Premio
Fundación Cuatrogatos. En esta edición del premio,
se consideraron alrededor de 1 500 libros dados a conocer
por 175 editoriales de 19 países.

Se trata de 20 libros altamente recomendados por sus
valores literarios y plásticos que, a juicio de nuestra institución,
merecen tener la mayor difusión. Al otorgarles
este reconocimiento, deseamos contribuir a que lleguen al
mayor número posible de hogares, escuelas, bibliotecas y
otros espacios donde se propicie el encuentro de los jóvenes
lectores con obras de la mayor calidad.



Las obras ganadoras fueron publicadas en Argentina,
Colombia, El Salvador, España y México.
Los premios fueron escogidos por un equipo de profesionales
de formación multidisciplinaria –filología, educación,
periodismo, sociología, bibliotecología, teatro, artes
plásticas–, que comparten el interés por la creación y el
estudio de la literatura infantil y juvenil. Los integrantes
de este grupo buscan calidad, propuestas inteligentes,
que diviertan, que conmuevan, que inquieten, que hagan
pensar: destacan libros que les gustaría que otras muchas
personas pudieran conocer y leer.
Esperamos que el resultado de este trabajo de investigación
de la oferta editorial en español, que realiza de forma
permanente la Fundación Cuatrogatos, sea de utilidad para
padres, docentes, bibliotecarios, editores, investigadores,
periodistas, creadores artísticos y todos aquellos adultos
interesados en fomentar la lectura entre los más jóvenes.



Poemar el mar, gaña o Premio da Fundación Cuatrogatos, 2019. Está na lista dos vinte gañadores en todas as categorías entre os mellores libros en español (trd. de Chus Fernández, de Poemar o mar) publicados  en España, México, O Salvador e Colombia. Foi elixido tras analizaren os expertos arredor de 1500 libros publicados en 2018.



Poemar el mar

Antonio García Teijeiro

Ilustraciones de Xan López Domínguez

Colección Sopa de libros
Madrid: Anaya, 2018

Poesía
ISBN: 978-84-698-4641-4



Para los que despegaron como lectores

El mar, motivo de inspiración de numerosos autores a lo largo de la
historia, es el gran protagonista de este hermoso libro de poemas.
Una obra sensorial y evocativa, vital, que nos presenta los diferentes
rostros del mar y nos habla de marineros, sirenas, veleros e islas; una
invitación a disfrutar con intensidad y a plenitud del color y el sabor de
las palabras. Versos que nos acercan a la poesía a través de distintos
caminos y lenguajes: desde el lirismo y la melancolía hasta el juego musical y el humorismo.




Viewing all 1127 articles
Browse latest View live